China maakt al jarenlang grote moderniseringen door en is goed op weg van Made in China naar Invented in China. Goedkope kopieën van westerse merken raken uit de gratie, Chinezen willen authentieke producten en werken hard aan hun eigen ontwerpen. Dat neemt niet weg dat de markt voor goedkope namaak in China nog steeds booming is.
Zo niet onder Chinezen dan wel onder westerse toeristen, die al decennia lang graag naar de Zijdemarkt in Beijing komen om voor minder dan een fractie van de originele prijs namaak Louis Vuitton tassen en Ray Ban zonnebrillen in te slaan. Niemand is verbaasd als DVD’s voor een habbekrats op straat worden verkocht, vaak zelfs voordat de bewuste film in de bioscoop heeft gedraaid. Nu ik er over nadenk zou zelfs niet weten waar je in China überhaupt originele DVD’s kunt kopen.
The right to copy
In China wordt de term copyright dan ook wel gekscherend als ‘the right to copy’ vertaald. Je kunt de Chinezen echter geenszins een gebrek aan creativiteit verwijten. Naast deze voor de hand liggende namaak, zijn er meer dan genoeg voorbeelden van kopiëren die meer creativiteit vragen dan het bedenken van iets nieuws.
Zo berichtte een in Kunming woonachtige Amerikaanse in 2011 dat er
ineens overal Apple winkels opdoken die op het eerste gezicht authentiek leken, maar waar bij nader onderzoek toch onvolkomendeden aan bleken te zitten. Zo stond er bij de ingang naast het Apple logo de tekst ‘Apple Store’ vermeld, terwijl echte Apple winkels alleen het bekende logo tonen.
Het personeel was ervan overtuigd echt voor Apple te werken, wat de illusie in stand hield. Een andere ondernemer in Kunming dacht: ‘Dat kan ik beter’, en heeft er een heuse IKEA winkel nagemaakt. Hoewel het concept helemaal gekopieerd was had hij niet goed op de details gelet: de medewerkers droegen slechts een geel schort over hun eigen kleding heen en in plaats van Zweedse gehaktballetjes stond er Chinees gebakken varkensvlees op het menu.
Het wordt vervelend als kopieën minder op de lachspieren werken dan deze twee voorbeelden, en als Chinezen jouw technologie, design of businessplan kopiëren. China is sinds 1980 aangesloten bij WIPO (World Intellectual Property Organisation) maar de ontwikkelingen op dit gebied gaan pas de afgelopen paar jaar snel. Er zijn steeds meer mogelijkheden om de verschillende soorten intellectueel eigendom te beschermen, ook voor westerse bedrijven. Daarnaast zijn Chinezen helaas ook creatief in het gebruiken van de wetgeving in hun eigen voordeel.
Het merkenrechtsysteem in China gaat uit van een first to file systeem, wat inhoudt dat de eerste persoon die een merk in China registreert de rechthebbende eigenaar van dat merk is. Dit heeft geleid tot bad faith trade mark registrations, waarbij Chinezen nieuwe Europese merken in de gaten houden en het merk in China registreren vóór de daadwerkelijke eigenaar dat doet. Deze heeft dan vaak geen andere keuze dan zijn eigen merk terugkopen, vaak tegen een zeer hoge prijs. Dit fenomeen staat ook wel bekend als trade mark squatting.
Tips over omgaan met Intellectueel Eigendom
Raak hierdoor niet ontmoedigd en denk niet dat China het wilde westen van het intellectueel eigendom is. Er zijn wel degelijk maatregelen die Nederlandse bedrijven kunnen nemen om zich goed te beschermen in China. De eerste en belangrijkste stappen daarin zijn:
- Stel vast welk intellectueel eigendom binnen jouw bedrijf belangrijk is voor de Chinese markt en registreer je rechten, het liefst voordat je de Chinese markt betreedt;
- Bescherm de waardevolle informatie die niet binnen het intellectueel eigendom valt door je werknemers en zakenrelaties geheimhoudingsverklaringen en concurrentiebedingen te laten tekenen;
- Besef dat het registreren van je rechten in Nederland niet automatisch inhoudt dat je ook bescherming in China geniet! Eén van de meest gemaakte fouten door Nederlandse bedrijven is dat men niet weet dat intellectueel eigendom een regionaal recht is. Internationale registratie via WIPO of liever een aparte registratie in China zijn vereist om je bescherming in China te genieten;
- Neem niet aan dat intellectueel eigendom alleen producten en technologie behelst. Het is net zo belangrijk om bedrijfsbrochures, websites, klantenlijsten en databases te beschermen.
Vertrouw tot slot niet te gemakkelijk op Chinese (zaken)partners die aanbieden om de registratie voor je te doen, maar houd het registratieproces zelf in de hand. Je zult niet het eerste Nederlandse bedrijf zijn dat al zijn rechten in China verspeelt omdat die ‘betrouwbare’ zakenpartner wél weet dat China een first to file systeem hanteert…
Beste Judith,
Mogelijk kun jij me verder helpen inzake aanpassing merkinschrijving (transfer ownership) in China.
Een internationaal merkdepot (o.a. in China en Korea) via WIPO vanuit Nederland gedaan in het verleden. Intussen is het bedrijf van de merkeigenaar opgesplitst en wordt het Aziatische deel vanuit een Ltd in Hong Kong gerund. Overschrijving van de registratie in o.a China van de Nederlandse eigenaar naar de nieuwe eigenaar in Hong Kong levert problemen op vanwege onenigheid tussen China en Hong Kong met als gevolg dat Hong Kong niet onder de Madrid Treaty valt.
Komt jou dit bekend voor en heb je suggesties?
Alvast bedankt voor je reactie,
Frans Blanchard