Twee weken geleden lazen we in deze serie over mobiel betalen hoe afrekenen met de smartphone in slechts drie jaar tijd volkomen normaal is geworden in China. Alipay (520 miljoen gebruikers), een dienst van Alibaba spin-off Ant Financial, en WeChat Pay (600 miljoen gebruikers), onderdeel van Tencent’s populaire chat-app WeChat, beslaan samen 94% van de markt. Die thuismarkt is niet meer genoeg voor de twee bedrijven: Chinees mobiel betalen is inmiddels de grens overgegaan…
Een van de redenen voor de agressieve internationale expansie die in 2015 door Ant Financial is ingezet is de afvlakkende groei in China. Ruim 80% van de Chinezen met mobiel internet gebruikt inmiddels de smartphone om te betalen. Hoewel slechts iets meer dan de helft van de bevolking mobiel online is lijkt de internetpenetratie in China de laatste jaren te stagneren. Daarnaast wordt de strijd op de thuismarkt, waar WeChat Pay al enkele jaren marktaandeel wegsnoept van Alipay, er ook niet minder op.
Internationale samenwerkingsverbanden
Om betalen met de Chinese apps mogelijk te maken in andere landen gaat zowel Ant Financial als Tencent diverse samenwerkingsverbanden aan. In sommige gevallen wordt er zelfs geïnvesteerd in een buitenlandse partij die het betalingsverkeer tussen winkeliers en banken faciliteert, of wordt zo’n partij overgenomen. De meeste van dergelijke investeringen die Ant Financial gedaan heeft betreffen landen in Oost- en Zuid-Oost Azië (klik hier voor een overzicht); landen die veel bezocht worden door Chinese toeristen en/of die een onderontwikkelde financiële sector hebben. Maar Ant Financial heeft inmiddels ook geïnvesteerd of samenwerkingsverbanden opgezet met ‘westerse’ partijen als de Duitse bedrijven Wirecard en Payworks, het Russische VTB Group, het Zuid-Afrikaanse Zapper en de Amerikaanse bedrijven Verifone, First Data, Citcon en Stripe. Deze samenwerkingsverbanden zijn erop gericht om de POS (Point of Sale)-systemen van lokale ondernemers geschikt te maken voor het accepteren van betalingen met de Chinese apps. Dit gebeurt door het genereren van een QR-code die de Chinese consument met zijn smartphone kan scannen, of door de retailer een persoonlijke barcode die in de Chinese apps opgeroepen kan worden te laten scannen. Ant Financial is inmiddels actief in ruim 30 landen en Alipay kan in 19 verschillende valuta gebruikt worden bij ruim 120.000 offline handelaren (restaurants, winkels, etc.).
Ook WeChat Pay zet steeds vaker stappen over de grens en is inmiddels beschikbaar in 15 landen en accepteert 12 verschillende valuta. Tencent is voornemens om twee Europese kantoren te openen en heeft de afgelopen maanden samenwerkingsovereenkomsten gesloten met Citcon, Stripe en Wirecard (inderdaad, allemaal partijen waar Alipay ook al mee samenwerkt). Daarnaast heeft Tencent geïnvesteerd in de Australische bedrijven AirWallex en RoyalPay.
WeChat opende in juli het WeChat Pay + -platform dat buitenlandse handelaren helpt om Chinese betalingen met WeChat te verwerken. Onderdeel van het platform is ‘WePlan’ dat de handelaren mogelijkheden biedt voor het inzetten van kortingscoupons, sales promotions, etc. De doelgroep kan daarbij verder gespecificeerd worden op basis van hun locatie, demografie, interesses en gedrag in de app.
Overigens gaat het doorvoeren van internationale investeringen en samenwerkingsverbanden niet altijd even soepel. In de Verenigde Staten is bijvoorbeeld veel weerstand tegen de geplande overname van MoneyGram door Ant Financial. Omdat ook Amerikaanse militairen MoneyGram gebruiken om geld over te maken vreest men dat gevoelige informatie wel eens in verkeerde handen (lees: de Chinese overheid) zou kunnen vallen.
Toeristen als springplank
Chinese toeristen beschikken vaak niet over een creditcard en omdat dit hun mogelijkheden voor internationaal betalen ernstig beperkt zeulen ze op reis soms grote bedragen aan cash mee, met alle risico’s van dien. De mogelijkheid om met een bekende mobiele methode te betalen is een zeer welkom alternatief. Vandaar dat China’s mobiele betaalsystemen de 120 miljoen Chinese toeristen die de landsgrenzen overgaan als springplank zien om hun eerste internationale stappen te maken. Toeristische bestemmingen, winkeliers in luxeartikelen, tax-free-shops op luchthavens en restaurants zien deze nieuwe, vrijuit spenderende klanten graag over de vloer komen. Volgens de World Tourism Organisation gaven Chinese toeristen in 2016 $261 miljard uit in het buitenland, dus de interesse in deze markt ligt voor de hand. Bij Finnair is het bijvoorbeeld al een tijdje mogelijk om tijdens de vlucht tax-free aankopen te doen met Alipay. Invoering van WeChat Pay of Alipay is een win-win-win situatie: de Chinese toerist kan over de grens betalen met een bekend en favoriet betaalmiddel, de lokale ondernemer krijgt potentieel extra inkomen en Tencent en Ant Financial pikken daar in de vorm van transactievergoedingen een graantje van mee.
De Amerikaanse restaurant-recensieapp Yelp is ook een samenwerking aangegaan met Ant Financial waardoor bestaande content van het Yelp-platform zichtbaar zal worden binnen de Alipay-app. Chinese toeristen kunnen straks op vakantie in de V.S. gemakkelijker restaurants vinden waar betaald kan worden met Alipay, een tafel reserveren en ervaringen delen. Dergelijke functionaliteit ondersteunt gelijk Alipay’s positionering als ‘global lifestyle app’. Is een bedrijf eenmaal zichtbaar in de Alipay-app dan kan het, net als in het nieuwe WePlan van Tencent, promoties aanbieden aan de Chinese reizigers.
Na de toerist de lokale bevolking?
De internationalisering van Alipay en WeChat lijkt voorlopig dus vooral gericht op het faciliteren van mobiele betalingen voor Chinese toeristen buiten de eigen landgrenzen. In ontwikkelde financiële markten waar bestaande regelgeving beperkingen oplegt en het consumentengedrag sterk verschilt van dat in China (bijvoorbeeld omdat er een sterk ingeburgerde gewoonte om met passen te betalen bestaat) kiezen Tencent en Ant Financial ervoor om samen te werken met eerder genoemde lokale faciliterende partijen. Maar recente ontwikkelingen laten zien dat het daar niet stopt. In regio’s als Zuid-Oost Azië zien we situaties de sterk lijken op het China van vijf tot tien jaar geleden: beperkte dienstverlening door banken aan consumenten, een lage penetratie van creditcards en de smartphone die een steeds belangrijkere praktische rol speelt in het dagelijks leven. In zulke landen investeren Tencent en Ant Financial daarom in lokale partijen die hun eigen mobiele betaalmethoden ontwikkelen en voeren ze waar mogelijk hun eigen betaalmethoden op basis van QR-codes in, zonder tussenkomst van faciliterende partijen. Zo heeft Ant Financial in Azië inmiddels geïnvesteerd in Fintech bedrijven Ascend Money (Thailand), Mynt (Philippijnen), Paytm (India), Kaokao Pay (Zuid-Korea) en M-Daq en HelloPay (beiden uit Singapore). Het zijn allemaal markten waarbij een eventuele adoptie van ‘Chinees’ mobiel betalen mogelijk kan zijn. Zo heeft in Zuid-Oost Azië 73% van de bevolking geen bankrekening, een rol die de Chinese internetbedrijven zouden kunnen invullen.
Maar ook in meer ontwikkelde landen worden pogingen ondernomen om in te breken in de markt. In Zuid-Afrika is het al enige tijd mogelijk om met WeChat te betalen, waarschijnlijk doordat Tencent’s grootste aandeelhouder, mediabedrijf Naspers, afkomstig is uit dat land. In augustus meldde Nikkei Asian Review dat Ant Financial volgend jaar een Japanse versie van Alipay op de markt wil brengen. De app zal een eigen naam krijgen voor de Japanse markt en gekoppeld kunnen worden aan Japanse bankrekeningen. In eerste instantie zal met de app betaald kunnen worden bij 30.000 winkels die momenteel al Alipay betalingen door Chinese toeristen kunnen accepteren. Nieuwe diensten in samenwerking met bioscopen en marketingpromoties in de vorm van kortingen die winkeliers kunnen weggeven zullen – naar Chinees voorbeeld – snel volgen in het Japanse broertje. Ant Financial hoopt binnen drie jaar 10 miljoen gebruikers van de app te hebben.
Souheil Badran, president van Alipay North America, geeft intussen aan dat het bedrijf momenteel niet van plan is een mobiele wallet te ontwikkelen voor Amerikaanse consumenten, tenzij ‘er een verandering in consumentengedrag optreedt en we een gat kunnen vullen’. Niets wordt dus uitgesloten…
