China is een land dat je makkelijk op het verkeerde been zet. Als je door een van de luxe-shoppingmalls loopt, waar Gucci en Prada de standaard lijken te zijn, vergeet je weleens dat niet iedereen profiteert van de enorme groei van de afgelopen decennia. Er zijn nog heel veel arme mensen in China. Dat is niet direct zichtbaar omdat familie het belangrijkste sociale vangnet is, en er nog steeds voor familieleden die het minder hebben wordt gezorgd. Bovendien wonen de echt armen niet in de steden maar op het platteland.
Bij enkele toeristische attracties zie je wel bedelaars zitten. En natuurlijk zijn er verhalen over georganiseerde bendes die kinderen of gehandicapten ‘s morgens vroeg op een vaste plek afzetten om ze ‘s avonds weer op te halen. Deze zouden hun verdiensten na een dag bedelen dan af moeten staan aan deze bende-leiders.
De praktijk is eenvoudiger. Er zijn veel mensen die tussen wal en schip vallen, waaronder gehandicapten. Voor lichamelijk of verstandelijk gehandicapten zijn er bijna geen voorzieningen. Verstandelijk gehandicapten gaan net als alle andere kinderen tot hun 17e jaar naar school, daarna is er vanuit de overheid geen opvang meer. Ouders of andere familie-leden zorgen vaak met veel liefde voor hun zoon, dochter, broer of zus maar hebben veel moeite om deze zorgtaken te combineren met werk en carrière. Dit heeft uiteraard effect op het gezinsinkomen. Deze gezinnen zijn aangewezen op particuliere initiatieven en die bestaan gelukkig ook.
Dagbesteding voor gehandicapten
Voor deze gehandicapten is er in Beijing bijvoorbeeld Huiling. Dit is van origine een christelijke organisatie. Inmiddels heeft Huiling in verschillende Chinese steden woongroepen waar verstandelijk en soms ook lichamelijk gehandicapten worden verzorgd door een verzorgster die permanent bij hen inwoont. Deze bewoners kunnen vaak niet bij hun eigen familie wonen en krijgen zo een goede verzorging en veel persoonlijke aandacht.
De vestiging van Huiling in Beijing is bijzonder, want naast de woongroepen is er ook nog een centrum voor dagbesteding. Van maandag t/m vrijdag komen circa twintig verstandelijk gehandicapten samen om de dag door te brengen. Het centrum ligt in een van de sfeervolle hutongs vlakbij de Lama tempel. Ieder doet activiteiten naar eigen kunnen en interesse. Zo is er een oudere dame die altijd heel geconcentreerd prachtige tekeningen maakt. Weer een ander maakt leuke op traditionele manier geknoopte armbanden. Een wat oudere heer loopt een beetje rond en geniet vooral van de gezelligheid. Michael is een spring-in-het-veld van 35 jaar, die net zo goed kan dansen als zijn idool en naamgenoot Michael Jackson.
Een groepje van drie mannen verzorgt elke dag de lunch voor de hele groep. Een hele organisatie, die begint bij het inkopen doen op de lokale markt. Ze gaan het contact met de buurtbewoners niet uit de weg en iedereen kent ze dan ook. Er zijn ook elke week gezamenlijke activiteiten zoals voetballen of een bezoekje aan het park. Met z’n allen met de bus nergens naar toe gaan is al een feest op zich.
De deelnemers van Huiling worden overigens trainees genoemd, want ze leren nog steeds bij! Heel veel geluk heeft Huiling met een van de vaders, een geweldige muzikant die verschillende instrumenten bespeelt. Met veel geduld verzorgt hij muziekvoorstellingen, die tegen betaling te boeken zijn. Het gebeurt regelmatig dat je op een gewone maandagochtend bij Huiling langs gaat en om tien uur al aan het dansen bent. Want onder meedoen kom je niet uit! Vanwege deze voorstellingen is het heel belangrijk dat Huiling op een goed bereikbare locatie in het centrum van Beijing zit. Toeristengroepen komen als onderdeel van hun Beijing-programma naar Huiling en krijgen een klein muziekoptreden, een handwerkworkshop en een dumpling maaltijd. Deze internationale reisgezelschappen betalen voor hun bezoek en zijn dus een belangrijke bron van inkomsten. Helaas is Huiling de afgelopen vijf jaar al drie keer verhuisd omdat de huur steeds weer werd verhoogd en het dus onbetaalbaar werd. Gelukkig slaagt de organisatie er steeds weer in om een mooi nieuw plekje te vinden.
Creatief in fondsenwerving
Het centrum heeft een aantal vaste medewerkers die activiteiten organiseren om geld binnen te halen. Voor financiële middelen zijn ze volledig afhankelijk van donaties van particulieren en bedrijven, want de Chinese overheid of de gemeente Beijing doet helaas niets om hen financieel te ondersteunen. De medewerkers zijn creatief in het vinden van donateurs. Zo zijn er regelmatig veilingen en charity-diners, waarvan het hoogtepunt de jaarlijkse ‘walkathon’ is: met z’n allen lopen we dan een rondje rond om een van de meren van Houhai, uiteraard tegen betaling! Verder kun je Huiling tegenkomen op de diverse kerstmarkten die binnenkort weer in Beijing worden gehouden.
Smaakmakers voor de trainees van Huiling zijn de vrijwilligers, die met veel enthousiasme worden verwelkomd. Chinese studenten, buitenlandse reizigers; iedereen die tijd heeft kan bijdragen. Of dat nu een paar weken achter elkaar is of af en toe een dagje. Mocht je je afvragen wat je hier als vrijwilliger kan doen? Je gezelschap is al genoeg!
Voor de vrijwilliger is het ook een waardevolle ervaring: je krijgt eens een inkijkje in een heel ander leven en het staat goed op je cv. Met een mooi woord heet dit voluntoerisme, een nieuwe vorm van toerisme. Misschien lijkt werken met verstandelijk gehandicapten in China op het eerste gezicht minder romantisch dan olifanten verzorgen in Thailand of Engelse les geven aan kinderen in Nepal, maar het is minstens net zo leuk en heel erg belangrijk.
China2025.nl bloggers Monique Groeneveld en Inge Jansen organiseren regelmatig excursies in en rondom Beijing. Kijk hier voor een overzicht van opkomende evenementen.
Monique,
Ik heb zelf 2 jaar vrijwilligerswerk gedaan in soortgelijke organisaties in Xi’an en heb vooral bij het ‘voluntoerisme’ ernstige bedenkingen. Vaak wordt dit georganiseerd door mensen die er de vrijwilligers veel geld voor vragen, vrijwilligers onderbrengen in bedroevende accommodatie en deze ongetrainde vrijwilligers vervolgens dumpen bij een NGO. Die organisatoren zijn de enige die er echt beter van worden. Vrijwilligers die niet getraind zijn in het omgaan met gehandicapten of weeskinderen kunnen soms meer schade aanrichten dan goed doen.
Ook het feit dat veel NGOs gerund worden door Christelijke organisaties geeft te denken. Ik heb te vaak gezien dat dit als een vorm van zieltjeswinnen wordt gebruikt. Een van de organisaties waar ik zelf voor heb gewerkt had ook een Christelijke achtergrond en ik heb eerst geverifiëerd of ze geen missionariswerk deden. Ze zeiden dat dit niet het geval was, maar ze lieten de gehandicapten wel religieuze kaarten maken en bij de opening van een nieuwe lokatie religieuze liedjes zingen. Ik heb dus zo m’n bedenkingen …
Dit zal ongetwijfeld niet het geval zijn bij Huiling (ik heb er in principe goede dingen over gehoord) maar er zijn ook een heleboel voorbeelden van hoe het niet moet.
Ed
Hallo Ed,
Veel van wat je zegt is inderdaad waar, daarom ben ik juist zo positief over Huiling. Ik kom al zeven jaar regelmatig bij hen langs en heb nog nooit enig zendingswerk kunnen bespeuren. Veel vrijwilligers hebben inderdaad geen specifieke opleiding om te werken met gehandicapten, ook daarom is dit centrum voor dagbesteding zo geschikt, de trainee’s hier zijn heel zelfstandig maar vinden het echt heel leuk om nieuwe mensen te ontmoeten, het vergroot hun wereld en ook dat van de buitenlandse vrijwilliger. Ik vind het een hele mooie gelegenheid om aan mensen eens een andere kant van de Chinese samenleving te laten zien.
Erg goed dat er in China verschillende initiatieven zijn voor de gehandicaptenzorg. Fijn dat er zelfs verzorgers permanent inwonen bij lichamelijk gehandicapten. Dit zorgt vast voor een goede band!