Het begin van het Chinese Nieuwjaar is gevierd, en na enige dagen van afwezigheid zijn de Chinese bedrijven inmiddels alweer een week aan de slag onder het motto business as usual. Volop gelegenheid voor Nederlandse bedrijven om weer zaken te doen met Chinese bedrijven. Maar wat is nu belangrijk in het zakendoen? Is dat guanxi, het opbouwen van een relatie met uw Chinese zakenrelatie in China, of zijn dat harde afspraken, oftewel: contracten? En wat zijn nu belangrijke bepalingen voor in het contract?

Contracten zijn het belangrijkst

Dat het belangrijkste element van zaken doen in China ligt bij guanxi, het opbouwen van een relatie, ligt allang achter ons. Uiteraard is het opbouwen en onderhouden van een zakenrelatie in China heel belangrijk. Echter, dat is het in een huwelijk qua opbouwen en onderhouden ook. Trouwen zonder een goed contract (lees huwelijkse voorwaarden en dergelijke), kan leiden tot groot verdriet, ruzie en onzekerheid. Met een goed contract worden verdriet, ruzie en onzekerheid in China beperkt. Het belangrijkste element van zakendoen is dan ook het hebben van een goed contract.

De reactie van ondernemers die dan vaak opkomt is: “Ja, maar ik heb gehoord dat contracten in China niet veel waard zijn en dat deze niet ten uitvoer kunnen worden gelegd. Dus doe ik maar zaken op mijn normale manier of volgens de leer van guanxi”. Het is cruciaal om te beseffen dat China al decennia zaken doet met het westen. Multinationals en succesvolle bedrijven, doen dit al deze tijd met goed gebruik van contracten. Uiteraard gaat dit weleens mis, maar dan ligt het toch echt vaak aan het contract zelf, zeker met bepalingen inzake de rechtskeuze en de rechtbank, of aan de uitvoering van het contract. Het vertrouwen op de Chinese partij (guanxi), zonder goed contract, is vragen om problemen indien er iets misgaat.

Nederlands recht of Chinees recht?

Een van de belangrijkste elementen van een contract is de rechtskeuze (welk recht is van toepassing) en het rechtsforum (welke rechtbank beslist er over mijn zaak mocht het misgaan). En hier heeft het gros van de Nederlandse bedrijven grote problemen. Tot mijn grote verbazing willen Nederlandse bedrijven en Nederlandse advocaten vaak graag in hun contracten dat het Nederlandse recht van toepassing is, en dat de Nederlandse rechter over een zaak met betrekking tot een Chinese partij beslist. Deze Nederlandse bepalingen werken echter alleen maar als de Chinese partij bezittingen heeft in Nederland. Een bedrijf als Huawei is in Nederland actief en zal in de regel bezittingen hebben in Nederland. In het geval er een dispuut is, dan kan het Nederlandse bedrijf de bezittingen van Huawei bevriezen alvorens haar recht te halen in de Nederlandse rechtbank, om vergoeding te krijgen voor de contractbreuk etc.

Helaas heeft het gros van de Chinese bedrijven geen bezittingen in Nederland. Dit betekent dat in zo’n geval een verzoek tot bevriezing van de bezittingen bot zal vangen. Ook betekent dit dat de Chinese partij die opgeroepen wordt door de Nederlandse rechter te verschijnen, niet zal verschijnen. In zo’n geval zal de rechter in een verstekvonnis de Chinese partij veroordelen om het geëiste bedrag met betrekking tot contractschending te betalen. “Feest!”, denkt de Nederlandse onderneming, want de zaak is gewonnen en de vergoeding komt eraan. Echter, als de advocaat van de Nederlandse partij dit Nederlandse vonnis in China probeert te gebruiken om het geld daadwerkelijk ook te krijgen, houdt het feest op. Een Chinese rechter zal in de regel niet meewerken aan het ten uitvoer leggen van een Nederlands vonnis met betrekking tot een Chinese partij in China. De zaak dient volgens de Chinese rechter, zeker in het geval van intellectuele eigendom, in China plaats te vinden, en niet in Nederland. En een Chinese rechter gaat echt niet naar het Nederlands recht kijken wie er gelijk heeft.

Het is aan te raden om in bovenstaande gevallen in het contract te kiezen voor het van toepassing verklaren van het Chinese recht, en de rechtbank van Beijing of Shanghai exclusief bevoegd te verklaren over het contract te oordelen. Deze rechtbanken leveren degelijke uitspraken en worden ook door de Verenigde Staten en de Europese Unie aandachtig geobserveerd met betrekking tot kwaliteit van de uitspraken. De afgelopen jaren komen hier ook redelijke uitspraken vandaan, waarbij buitenlandse ondernemingen (mits zij het recht aan hun zijde hebben) een zaak gewoon kunnen winnen.

Andere belangrijke bepalingen

Naast bovenstaande belangrijke basisbepalingen zijn er nog andere aandachtspunten voor contracten. Ik merk al dat er veel te bespreken valt met betrekking tot contracten in China, en zal hier de komende tijd verder over schrijven. De beste wensen aan u allen voor in het Chinese jaar van de hond!