Nederland vs. China

Verandering is de enige constante wordt vaak gezegd. Iedereen kan het daar over eens zijn dit jaar, met de achtbaan aan ontwikkelingen die de afgelopen maanden wereldwijd plaatsvond. Net zoals veel anderen, behoor ik tot de groep buitenlanders die China heeft verlaten. Hoewel sommige mensen misschien al eerder dit plan hadden, is de epidemie bij mij de directe aanleiding geweest. Om nu bij mijn familie in Nederland te zijn is erg fijn, maar het betekent ook dat ik het hele circus twee keer meemaak.

Anderhalve week normaal leven in Nederland maakte ik mee, voordat hier dezelfde maatregelen ingevoerd werden die nu op veel plekken ter wereld van kracht zijn. Natuurlijk had ik het liever anders gehad, maar tegelijkertijd zorgt de situatie ook voor interessant vergelijkingsmateriaal. Na bijna drie weken quarantaine in Shanghai, heb ik nu enkele maanden quarantaine in Nederland achter de rug. Het is een klassieke situatie van same same but different. Veel wordt in het nieuws vergeleken, maar dit zijn de zaken die mij vooral opvielen.

De aanloop: snel of geleidelijk

Bijna alles in China gaat snel. Digitale ontwikkelingen, het serveren van eten of de pakjesbezorging. Zo ook de aanpak van problemen. Toen het nieuws over de mysterieuze ziekte in Wuhan naar buiten kwam, was het eerst een ver-van-mijn-bed-show. Een paar dagen voor Chinees Nieuwjaar kreeg ik nieuwsgierige vragen van mijn ouders of we in Shanghai met het virus bezig waren en voorzorgsmaatregelen namen. Ik zei voluit nee. Letterlijk een paar dagen later was de situatie 180 graden gedraaid. Hoewel alles al dicht was en de straten rustig vanwege de feestperiode, werden ook andere maatregelen bijna per direct ingevoerd. Ineens droeg iedereen een masker, werd je temperatuur overal gemeten en bleef iedereen binnen.

In Nederland ging het juist allemaal geleidelijk. Dit heeft ongetwijfeld te maken met onze beroemde poldercultuur en dat het virus later hier kwam dan in andere Europese landen. Er werd veel gediscussieerd over welke maatregelen genomen moesten worden, en deze werden geleidelijk aangescherpt. Ook al veranderden sommige zaken binnen vrij korte termijn, de verandering was voor mijn gevoel veel minder intens dan in China.

Dit komt ongetwijfeld doordat ik mij in een klein Limburgs dorp bevind in plaats van een metropool, maar ook de beelden op het nieuws van drukke parken en laconieke houdingen van mensen verbaasden me. De inspraak en autonomie waar veel democratieën op gebouwd zijn, zorgde ervoor dat niet alleen de maatregelen in fases gingen, maar ook het bewustzijn langzamer op gang kwam.

De maatregelen: opgelegd of vrijwillig

Vrijwillig gebeurt in China meestal onder lichte dwang. Toegegeven, de meeste ouderen hebben genoeg tijd om daadwerkelijk vrijwillig het verkeer te (bege)leiden, toezicht te houden op de afvalsortering of in de metro mensen in de rij te laten lopen. Maar behalve dit soort specifieke situaties, gebeuren de meeste zaken omdat ze zijn opgelegd.

Zo ook de maatregelen omtrent corona. Alles bleef goed onder controle, omdat die controle er duidelijk was. Buurtcomités, lokale ambtenaren, politie: iedereen had strikte instructies gekregen waar de burger zich aan diende te houden. Daarnaast was er meer sociale controle en hebben Chinezen toch een sterker groepsgevoel. Het was duidelijk dat de meeste mensen vertrouwen hadden in de strenge maatregelen en het gevoel hadden dat dit gezamenlijk aangepakt moest worden.

Anders is het in Nederland, waar geen officiële lockdown is. Er zijn een paar regels vastgelegd, zoals het afgelasten van evenementen en het sluiten van scholen, en thuiswerken. Verder zijn er echter vooral richtlijnen, of het nu om 1.5 meter afstand onderling of de opening van winkels gaat. Door minder verplichtingen op te leggen, ondervindt het dagelijks leven minder rigoureuze invloed, maar dit legt meer verantwoordelijkheid bij het individu.

Uiteraard is onafhankelijkheid een sleutelwoord in de westerse wereld. Hoewel in het begin iedereen daardoor zijn eigen beslissingen leek te nemen over het al dan niet strikt volgen van de regels, heb ik ook gemerkt dat het groepsgevoel op een organische manier groeide. Er waren veel berichten over studenten die boodschappen deden voor anderen, bedrijven die gratis eten rondbrachten en andere mooie initiatieven.

Daadwerkelijke verschillen zonder goed of fout

Het is geen nieuws dat er wereldwijd verschillende aanpakken zijn in de aanpak tegen het coronavirus. Juist door mijn reis van oost naar west, is het duidelijk dat iedereen wel hetzelfde wil, zo min mogelijk zieken en zoveel mogelijk door kunnen gaan met het normale leven, maar dat er veel factoren invloed hebben op de daadwerkelijke gang van zaken. Natuurlijk is snelheid cruciaal in de aanpak, maar net zozeer steun en een zekere autonomie om beslissingen te kunnen nemen.

In een volgend blog licht ik nog een paar zaken toe die opvallend verschilden.