Iedereen kent Beijing en Shanghai, maar menig Nederlander heeft nog nooit gehoord van Chongqing of Qingdao, laat staan van Shijiazhuang.
Gestage groei van second-tier steden
Toch hebben vandaag de dag second-tier steden het meeste potentieel voor veel bedrijven en ondernemers. Alhoewel de economische groei van China stagneert, blijven veel second-tier steden gestaag door groeien. De bevolking heeft steeds meer te besteden, infrastructuur wordt verbeterd en het onderwijs ontwikkelt zich in hoog tempo. Tegenwoordig stimuleert de nationale overheid Chinese bedrijven internationaal zaken te doen en heeft bijna elke stad een beleid om te internationaliseren. Buitenlanders en buitenlandse bedrijven vestigen zich dan ook steeds vaker in second-tier steden, waardoor deze in flink tempo internationaliseren.
Dat dit proces van internationalisering in volle gang is, daar wordt niet aan getwijfeld, maar welke steden het meest internationaal zijn is wel geregeld onderwerp van discussie. Zo twisten onze werknemers in Chengdu nog weleens met hun collega’s in Chongqing over welke van de twee steden het meest internationaal is. Mede daarom heeft Maxxelli een instrument ontwikkeld om de internationalisering van second-tier steden te meten; de ‘China International City Index’ (CICI).
Uitkomsten van de CICI
Zoals te zien is in figuur 1, scoren Guangzhou en Shenzhen, de twee first-tier steden die ter vergelijking zijn opgenomen in de CICI, het hoogst. Guangzhou staat met stip op nummer één. Shenzhen wordt echter op de voet gevolgd door de second-tier steden. Dit geeft een enigszins vertekend beeld, omdat Shenzhen en Guangzhou vlak bij elkaar liggen en Shenzhen daardoor bepaalde kwaliteiten misloopt. Zo huisvest Shenzhen geen consulaten, omdat die allemaal in buurstad Guangzhou gevestigd zijn en is er slechts één topuniversiteit te vinden, waar Guangzhou er zes telt. Shenzhen heeft wel profijt van de voorzieningen in Guangzhou, maar dat uit zich niet in een hoge score in de CICI.
Figuur 1: De CICI-scores van 25 second-tier steden (onder de stippellijn) en 2 first-tier steden (boven de stippellijn)
De lijst met second-tier steden wordt duidelijk aangevoerd door Chengdu en Tianjin. Beide steden scoren op vrijwel alle categorieën hoog. Menig Nederlander staart me met opgetrokken wenkbrauwen aan als ik iets over Chengdu zeg. Sommigen denken aan panda’s, maar de gemiddelde Nederlander heeft geen idee dat het één van de meest ontwikkelde Chinese steden is, die zich in de toekomst wellicht aan kan sluiten bij wereldsteden Shanghai en Beijing. Tianjin ligt dicht bij Beijing en wordt ook wel als de haven van Beijing gezien, maar de stad heeft meer te bieden. Zo zijn er veel internationale banken en retailers in de stad gevestigd.
Steden in de subtop
In de subtop komen onder andere Wuhan, Chongqing, Hangzhou en Nanjing voor. Deze steden zijn niet over de hele breedte geïnternationaliseerd. Dit maakt het lastiger om hard te maken dat de ene stad betere kansen biedt dan de andere. Zo zijn Wuhan en Nanjing met name zo hoog geëindigd dankzij de ontwikkeling van hun onderwijsinstellingen en het daaruit voortkomende opleidingsniveau. Chongqing doet het goed op economisch, politiek en infrastructureel terrein, maar blijft in de subtop hangen door een kleine internationale gemeenschap en beperkte internationalisering van het onderwijs. Hangzhou levert vooral een topscore op cultureel gebied, maar blijft op economisch en politiek vlak duidelijk achter bij steden als Chengdu en Tianjin.
Suzhou hoort wellicht ook in het rijtje subtoppers thuis, maar loopt tegen hetzelfde probleem aan als Shenzhen. Suzhou ligt vlakbij Shanghai, en dat weerhoudt niet alleen consulaten ervan om zich in Suzhou te vestigen; de stad heeft hierdoor niet eens een eigen vliegveld. Op zich is dat geen probleem, aangezien beide vliegvelden in Shanghai, Hongqiao en Pudong, op nog geen 150 km rijden bij Suzhou vandaan liggen, maar het beperkt wel Suzhous CICI-score. Toch eindigt de stad nog als achtste van de 25 second-tier steden.
Steden in de middenmoot
In de middenmoot bevinden zich steden als Xiamen, dat bekend staat als één van de meest leefbare steden van China en daarom populair is onder expats, Harbin, de stad waar het jaarlijkse IJsfestival plaatsvindt, en Kunming dat geroemd wordt om mooi weer en als gateway naar Zuidoost-Azië fungeert. De hekkensluiters zijn Changzhou, een stad in de Yangtze Delta, Urumqi, waar veel Oeigoeren wonen, en Shijiazhuang, een industriestad niet ver van Beijing.
De verschillen tussen steden als Chengdu en Shijiazhuang zijn enorm, maar ook steden met vergelijkbare scores kunnen erg verschillen. Dit komt enerzijds doordat ze hoog scoren op verschillende onderdelen. Zo scoort Xi’an vooral hoog doordat de stad veel cultuur biedt en een groot aantal internationale toeristen ontvangt. Suzhou staat slechts één plek onder Xi’an, maar scoort op economisch vlak veel beter. Anderzijds kunnen de verschillen veroorzaakt worden doordat niet alles in de CICI is opgenomen. Zo krabden mensen die veel in Wuhan en Chongqing zijn geweest zich achter hun oren bij het zien van hun vergelijkbare scores; Chongqing oogt veel moderner dan Wuhan. Maar het uiterlijk van de bebouwing is niet opgenomen in de analyse.
Conclusie
Het is duidelijk dat er grote verschillen zijn op het gebied van internationalisering tussen second-tier steden in China. Aan de ene kant zijn er steden als Chengdu en Tianjin, die op het punt staan zich aan te sluiten bij de first-tier steden. Aan de andere kant zijn er steden zoals Changzhou, Urumqi en Shijiazhuang, die moeilijk als internationale stad bestempeld kunnen worden. Daartussen zitten allerlei varianten van steden die op één gebied heel internationaal zijn, tot steden die op verschillende vlakken een beetje internationaal beginnen te worden.
Bij de beslissing om naar een second-tier stad te verhuizen, er een onderneming te starten, of gewoon voor mensen die geïnteresseerd zijn in de ontwikkeling van China, is het nuttig om de CICI eens nader te bekijken. Hier is het volledige rapport beschikbaar, waarin onder andere per stad te zien is hoe ze scoren op iedere categorie.
