De liefde van een half leven speelt in de jaren dertig in Shanghai en Nanjing, en vertelt het verhaal van de tragische liefde tussen Manzhen, een goed opgeleid kantoormeisje in een fabriek, en Shijun, afkomstig uit een rijke familie. Shijun werkt als ingenieur in dezelfde fabriek en is naar Shanghai verhuisd, omdat hij het familiebedrijf in Nanjing niet wil overnemen van zijn vader. Het boek begint en eindigt veertien jaar later, als Manzhen en Shijun elkaar bij toeval opnieuw ontmoeten. De vraag is dan of ze de weg terug naar elkaar kunnen vinden, of dat de trauma’s uit het verleden dat voorgoed onmogelijk maken.

Gedoemd

Toch gaat de roman over veel meer dan alleen deze gedoemde liefdesrelatie. Met name de rol van Manzhen’s zus, die haar familie moet onderhouden door te werken als animeermeisje, brengt diepte en kleur aan in het verhaal. De filmische beschrijvingen van het mondaine leven in Shanghai, met concubines, gokkers, luxe etentjes en riksja’s staan in helder contrast met de uitstekend uitgewerkte, uiterst complexe familierelaties.

In 1950 verscheen de eerste versie van dit boek als feuilleton in het tijdschrift Yibao. In de herziene versie van 1969, die hier vertaald is, laat Chang revolutionaire elementen die de tijdgeest van de beginjaren van het communisme in China weerspiegelen achterwege. Daardoor voert de psychologische karakterontwikkeling de boventoon en dat komt het verhaal duidelijk ten goede.

Verstikkend

Eileen Chang in 1946

Eileen Chang is het meest overtuigend in haar gedetailleerde beschrijvingen van de innerlijke gevoelens en gedachten van haar personages – inclusief de nodige gedachtenkronkels – die de dramatische ontwikkelingen stap-voor-stap blootleggen. Ze beschrijft verstikkende relaties, waarin niemand kan zeggen wat hij of zij denkt. Daarmee toont zij zich ook een kundige kroniekschrijver van het China in de woelige tijden van voor 1949, waarin onderlinge verbanden sterk aan verandering onderhevig zijn. Met name de positie van vrouwen verandert, zoals bijvoorbeeld blijkt uit het volledig ontbreken van voornamen van de oudere generatie vrouwen. Zij worden uitsluitend aangeduid met hun familienaam, of als ‘oude mevrouw’ of ‘schoonzus’. De jongere vrouwen (en alle mannen) worden wel bij hun voornaam genoemd.

De beschrijvingen van het boek zijn subtiel. Het tempo, vooral in het eerste deel, is traag en het filmische taalgebruik roept associaties op met een film als In the Mood for Love van Wong Kar-wai, met hetzelfde onderliggende thema van onvervuld verlangen. De roman leest zo gemakkelijk, dat ik in eerste instantie het gevoel kreeg met ‘lichte literatuur’ te maken te hebben.  Bij het lezen van het tweede deel van deze kroniek van liefde, berouw en berusting, blijkt het tegendeel waar.

Verfilmd

Het behoeft geen verbazing dat verschillende verhalen van Eileen Chang verfilmd zijn. Meest bekend is de film Lust, caution van Oscarwinnaar Ang Lee uit 2007. Regisseuse Ann Hui heeft naast Love in a Fallen City (uit 1984), ook het onderhavige boek verfilmd in 1997 onder de titel 18 Springs, de oorspronkelijke titel van deze roman, De liefde van een half leven.

Eileen Chang’s werk is door Sylvia Marijnissen vertaald in soepel en uitstekend Nederlands, waardoor de Nederlandse lezer nu ook kennis kan nemen van Chang’s onder Chinezen wereldwijd immens populaire werk. Een mooi cadeau voor de feestdagen!

Eileen Chang, De liefde van een half leven, vertaald door Sylvia Marijnissen, Arbeiderspers september 2018, 431 pagina’s, hardcover €24,99, ISBN 9789029513333.