Toen wij in 2005 afstudeerden aan de kunstacademie in Utrecht, deden we dat allebei met een boek. De jaren daarvoor hadden we zoveel fascinerende fotoboeken van andere makers gezien, dat we steeds meer oog kregen voor de mogelijkheden van fotografie in gedrukte vorm. Anders dan een tentoonstelling blijft een boek lang bestaan. En anders dan een print, is een boek zichtbaarder door de grotere oplage. En dan hebben we het nog niet eens gehad over het design, de tekstuele bijdrages en illustraties waarmee je de juiste context voor de foto’s kan scheppen. Kortom, wij waren verkocht aan dit medium.
In de tien jaar die wij als fotografen de kost verdienen, is de markt voor fotoboeken volwassen geworden. Er zijn verzamelaars die serieuze bedragen betalen voor een eerste druk van een hedendaags fotoboek; er zijn musea die tentoonstellingen aan boeken wijden en wanneer je alle fotoboekenbeurzen af wilt gaan heb je écht geen tijd meer over voor andere zaken. Allemaal mooie ontwikkelingen voor makers zoals wij natuurlijk.
In 2007 vertrokken we beiden uit Nederland. Thijs kwam in Londen terecht en Ruben in Beijing. Een groot gedeelte van ons werk verschoof zich logischerwijs richting China, en hier kwamen we tot de ontdekking dat fotoboeken helemaal niet op de agenda van Chinese fotografen stonden. Geen fotoboekenmarktjes, geen tentoonstellingen waarin boeken een hoofdrol spelen en bijna geen gespecialiseerde fotoboekenverzamelaars.
Veilinghuizen afstruinen
Toen Martin Parr (een Brits fotograaf en verzamelaar) later dat jaar naar Beijing kwam, hoopte hij meer boeken voor zijn omvangrijke collectie te kopen. Hij had ooit een paar propagandaboeken uit de hoogtijdagen van de Culturele Revolutie gezien, en dat smaakte naar meer. Ruben ging met hem mee naar Panjiayuan, een antiekmarkt in Beijing, waar hij een paar nieuwe boeken opduikelde. De taalbarrière maakte het echter lastig om verder te vragen. Waar komen deze boeken vandaan? Wat is hun geschiedenis? En waar vinden we er meer?
Met de sprongen die Ruben maakte in de taal, kwamen ook meer ontdekkingen op het gebied van fotoboeken. Niet alleen de markt maar ook het internet, veilinghuizen en de studio’s van hedendaagse fotografen werden het jachtterrein waarop de zoektocht naar boeken zich voortzette. Naast dat we als makers gefascineerd waren geraakt door het medium, raakten we ook steeds enthousiaster als verzamelaars; als ontdekkers van een geschiedenis die zich openbaarde door de fotoboeken die we tegenkwamen. Het feit dat we deze ontdekkingen in een klein clubje deden – een geheim genootschap leek het soms wel, maakte dat het vuur alleen maar harder ging branden.
Een geschiedenis verteld door fotoboeken
De geschiedenis van fotoboeken is gekoppeld aan die van de economie. Daar waar geld is, vind je fotoboeken. Een foto is misschien snel gemaakt, voor het maken van een fotoboek moet je met meer geld over de brug komen. Vandaar dat veel fotoboeken uit het verleden het gezichtspunt van degenen met geld weergeven: de staat of vermogende individuen. Dit is ook het geval in China.
In het begin van de vorige eeuw waren het vooral buitenlandse legers die boeken publiceerden over China. Vaak met een zeer zakelijke en functionele blik op het land: waar lopen de wegen? Wat voor een uitrusting heeft de vijand? Later kwamen hier artistieke uitingen bij van Westerse expats, maar ook de eerste Chinese fotografen zoals Lang Jingshan, die duidelijk geworteld was in de traditie van Chinese inktschilderingen. Daarop volgde er een lange periode van propagandafotografie. Eerst tussen de Chinezen en de Japanners, vanaf 1949 vanuit het Communistische standpunt. Tot het in de jaren tachtig weer mogelijk werd voor individuele fotografen om onder eigen naam te publiceren, en de eerste stappen tot zelfexpressie via het boek worden gezet.
Naarmate we meer leerden over de geschiedenis en Ruben’s zoekmethodes zich verfijnden, groeiden de verzameling boeken. Vanuit het Westen zocht Martin ondertussen Ebay af en lunchte Thijs met antiquairs in Londen voor meer inzichten in waar en hoe het best te zoeken en wat al deze vondsten nu betekenden. Een Amerikaanse uitgever toonde interesse, historici uit verschillende hoeken werden aangetrokken om het échte uitzoekwerk te doen en in een serie meetings in Bristol maakten we selecties uit de berg publicaties die we inmiddels hadden verzameld. Welk boek geeft de tijdsgeest het beste weer? Welk boek is visueel zo sterk dat je er niet omheen kunt? Maar vaak ook: ‘We hebben zo veel goede boeken! Which of our darlings are we willing to kill’ ?
Dit proces, dat acht jaar in beslag heeft genomen, heeft uiteindelijk vorm gekregen in – hoe kan het ook anders – een fotoboek. Een bijna 4 kilo wegende publicatie waarin we niet alleen de gevonden fotoboeken laten zien, maar ook de historische en sociale context rondom de foto’s schetsen.
The Chinese Photobook in vogelvlucht
Omdat het voornamelijk een visueel project is, volgt hieronder, in eenzelfde structuur als we voor The Chinese Photobook gehandhaafd hebben, een aantal van onze vondsten.
Klik op de afbeeldingen voor een grote versie.
1) Van Keizerrijk tot de Volksrepubliek China (1900 – 1949)
Cover and interior selection from Peking the Beautiful by Herbert C. White (Shanghai: The Commercial Press, Limited, 1927)
Prepublication “sample” cover and interior selection from The Living China: A Pictorial Record (Shanghai: Liang You Publishing Co., 1930)
2) Manchurije en de Chinees-Japanse oorlog (1931-1945)
Cover and interior selection from Pictorial Review of the Sino-Japanese Conflict in Shanghai (Shanghai: Wen Hwa Fine Arts Press, Ltd., 1932)
Interior selection from Gli Impressioni di Manchiu-Cuo (Impressions of Manchukuo), documenting the visit of an Italian 6 delegation sent courtesy of Benito Mussolini (Liaoning Province, China: Manchukuo Imperial Government, 1938)
3) Een Beeld van het Nieuwe China (1949 – 1966)
Interior selection of accordion-style pages from Grand Military Parade at the Inauguration of the Central People’s Government of the People’s Republic of China (Beijing: Xinhua Bookstore, 1949)
Slipcase and cover from China (Beijing: publisher unknown, 1959)
4) Staatspublicaties: vanaf de Culturele Revolutie tot Nu (1966 – heden)
Cover and interior selection from Chairman Mao is the Red Sun in Our Hearts (Beijing: People’s Fine Arts Publishing House, 1967)
Interior selection from Selected Stage Photographs from Revolutionary Model Operas (Beijing: China Photographic Publishing House, 1976), from The Chinese Photobook (Aperture, 2015)
5) De Renaissance van Chinese Fotografie (1976 – heden)
Interior selection from The Chinese by Liu Zheng (Beijing: Dragon Work Chinese Photo, 2000)
Interior selection from No. 223 by Lin Zhipeng (Taipei: Revolution-Star Publishing and Creation Co., Ltd., 2012)
6) Hongkong en Taiwan (1949 – heden)
Interior selection of accordion-style pages from The Chain by Chien-Chi Chang (Taiwan: Trolley, 2004)
English and Chinese covers of The Upheaval in Hong Kong: We Shall Win! British Imperialism in Hong Kong Will Be Defeated! (Hong Kong: China Books & Periodicals, Inc., 1967)
7) De Buitenlandse Blik op het Nieuwe China (1949 – heden)
Interior selection from Burtynsky–China by Edward Burtynsky (Göttingen, Germany: Steidl, 2005)
A selection of four album-style books, each including original prints, from the five-volume set published as part of the Silvermine project by Thomas Sauvin (London: Archive of Modern Conflict, 2013)
Titel: The Chinese Photobook, From the 1900s to the Present, samenstellers: Martin Parr and WassinkLundgren, prijs: €150,00, ISBN: 978-1-59711-228-4
Fotografenduo Thijs Groot Wassink en Ruben Lundgren presenteren The Chinese Photobook op dinsdagavond 19 mei in Pakhuis de Zwijger. Alle details over dit evenement zijn hier beschikbaar.
De tentoonstelling ‘The Chinese Photobook’ is t/m 5 juli te zien in The Photographers’ Gallery in Londen, en t/m 31 mei in de Ullens Contemporary Centre for the Arts in Beijing.
Het boek is tot en met 19 mei met korting verkrijgbaar bij PhotoQ in Amsterdam. Daarna is het, voor de reguliere prijs, verkrijgbaar bij de betere boekhandel. En Amazon, natuurlijk.
Trackbacks / Pingbacks