De afgelopen maanden heb ik me in China bezig gehouden met trends in MVO (Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen) en  de chemische industrie in China. Als we denken aan de chemische industrie in combinatie met MVO, is het belangrijkste aandachtspunt dat in je opkomt waarschijnlijk het vermijden van risico’s en het beperken van milieuschade. En helemaal als je bedenkt dat de chemische industrie in China een nog slechtere naam heeft dan in het westen: regelmatig zijn er demonstraties tegen het opzetten van nieuwe centrales en fabrieken, omdat de bevolking geen vertrouwen heeft in de toezeggingen van de overheid en het bedrijf over dat de uitstoot van de fabriek niet schadelijk zal zijn voor de leefomgeving. Een paar jaar geleden kon een Chinese provinciale bestuurder een buitenlands bedrijf overhalen om zich in hun regio zich te vestigen omdat er “een enorm milieu potentieel was”. Hiermee werd bedoeld dat de regio nog zo ongerept was dat het plaatsen van een fabriek nog niet zou opvallen….

Wat maakt chemische bedrijven succesvol in China?

Risico’s vermijden en schade beperken is het eerste waar je aan denkt, maar in de gesprekken en zoektocht naar informatie over de chemische industrie viel me langzamerhand iets anders op: de bedrijven die succesvol waren in de chemische branche hadden hun duurzaamheidsstrategie en MVO-processen op orde. Vervolgens heb ik mijn vragen en onderzoek omgegooid: wat maakt je als chemisch bedrijf succesvol in China? Waar ben je trots op? Wat maakt je aantrekkelijk als werkgever voor potentiële werknemers in China?

Een aantal dingen vielen op:

  1. Sociale innovatie had een plek binnen de bedrijfscultuur. Daarmee bedoel ik de mogelijkheid binnen een bedrijf om innovatief te kunnen denken, nieuwe dingen uit te proberen en daar de ruimte voor te krijgen van het management. De cultuur binnen de succesvolle bedrijven was erop gericht om iedereen te horen. Het was geen top-down cultuur (zoals de Chinese management cultuur is), maar  er was aandacht voor iedere werknemer. Ook was er (hoewel dat vaak moeilijk vorm krijgt in China) contact met grassroots NGOs over de werkzaamheden en plannen van de succesvolle bedrijven.
  2. De onderzoeks- en ontwikkelingsafdelingen van de chemische bedrijven die succesvol waren hadden een relatief groot budget en hadden als doel duurzamere of duurzame producten en productieprocessen te ontwikkelen. Dit hangt wel samen  met het eerste punt: de succesvolle bedrijven waren relatief groot in China, en waren er niet voor een paar jaar snelle winst. Sommigen waren al twintig jaar actief voordat er sprake was van succes.
  3. Het duurzaamheidsverhaal van de bedrijven trok het juiste talent aan voor dat bedrijf en er was een lage ‘turnover’ in personeel. In China is het heel gebruikelijk onder jongere werknemers om ieder jaar van baan te wisselen. Er is weinig loyaliteit richting de werkgever, men kijkt simpelweg naar salaris en carrièremogelijkheden en maakt daarop gebaseerd de beslissing om te switchen als het zo uitkomt. Chemische bedrijven die succesvol waren in het behouden van talent, waren niet de bedrijven die het beste salaris boden. Ze waren aantrekkelijk voor de werknemers omdat zij een goed verhaal hadden over hun duurzaamheidsstrategie. Een vrouwelijke Chinese  ingenieur zei eens tegen haar Nederlandse baas: “Toen ik tien was droomde ik dat ik China schoner en beter zou maken. Bij dit bedrijf is die droom voor mij aan het uitkomen”.

Nieuwe milieuwetgeving uitdaging voor staatsbedrijven

Waar de succesvolle bedrijven tegenaan liepen in China was nog de oneerlijke concurrentie met de staatsbedrijven. Daar neemt men het in het productieproces vaak niet zo nauw met de (milieu)normen, waardoor de markt voor de producten van de andere bedrijven werd gecorrumpeerd. Maar dit is een punt dat met de nieuwe milieuwetgeving (juni 2014)  misschien in het voordeel van de succesvolle (en duurzamere) bedrijven kan gaan werken. Mits de wetgeving gehandhaafd wordt, wat een grotere uitdaging voor de Chinese overheid vormt dan het maken van de regels!