Pete is volgens zijn moeder een ‘banaan’: ‘geel’ van buiten maar wit van binnen. Hij heeft Chinese ouders maar is geboren en opgegroeid in Nederland. In De bananengeneratie deelt journalist Pete Wu persoonlijke verhalen en ervaringen over zijn leven tussen deze twee werelden. Hij spreekt ook 35 ‘mede-bananen’ – Chinese Nederlanders van zijn generatie – over de relatie met hun ouders, omgaan met hun verwachtingen, en grapjes als ‘hondeneter’ en ‘Hoe lang is een Chinees?’ die hen regelmatig om de oren vliegen.

Dubbelleven

Wu’s ouders staan op het punt hun snackbar in Tilburg te verkopen, omdat geen van hun drie kinderen deze wil overnemen. Wu kan niet wachten om van de snackbar af te zijn: dit was de plek waar hij nooit zichzelf kon zijn. Hier zat hij in de kast. Hij was ‘de Chinees van de snackbar’ en leerde zich zo te schamen voor alles wat Chinees en gay was. In De bananengeneratie onderzoekt hij deze schaamtegevoelens en probeert in het reine te komen met zijn identiteit als Chinees-Nederlandse homo. De ondertitel van het boek is Over het dubbelleven van Chinese Nederlanders van nu. Dit dubbelleven loopt als een rode draad door het boek: praten met ouders is lastig omdat ze elkaar soms letterlijk niet begrijpen, ze worstelen met verwachtingen van succes en rijkdom die niet overeenkomen met hun eigen dromen en verlangens. Voor Wu zelf komt daar nog een extra laag bij omdat hij gay is, wat zijn ouders door de patriarchale Chinese cultuur maar moeilijk kunnen accepteren.

Al lezende over deze strubbelingen leer je van alles over bijvoorbeeld de geschiedenis van Chinese migranten in Nederland, en het belang van gezichtsverlies in de Chinese cultuur. De persoonlijke, soms hartverscheurende verhalen worden afgewisseld met onderzoeken, statistieken en cijfers. Door prachtig literair taalgebruik is te zien dat Wu ook fictie schrijft (hij stond met een verhaal in de eerste Sampler van Das Mag). In kwetsbare maar humoristische verhalen leer je ontzettend veel over de tienduizenden Chinese Nederlanders in ons land.

Auteur Pete Wu

Emoties

Wu beschrijft dat hij nooit een hele emotionele band met zijn ouders heeft gehad. Hij vertelt dat zijn relatie met zijn ouders is als die met zijn mondhygiënist: hij voelt zich schuldig en betrapt, en hij wil laten zien dat hij voor zichzelf kan zorgen. In de Chinese cultuur is het geven van complimenten en het uitspreken van emoties minder gebruikelijk. Maar Wu brengt nuance aan in zijn verhalen. Hij zet een ander beeld neer dan de Chinese ‘tiger moms’ uit de westerse media. Zo laat hij iemand aan het woord in wiens familie wel veel werd geknuffeld. Bovendien, legt Wu uit, uiten Chinezen hun liefde op andere manieren, bijvoorbeeld door hun geliefden vol te stoppen met eten. Wu komt uiteindelijk tot de conclusie dat zijn ouders niet de slechteriken zijn in zijn verhaal: zij deden wat ze konden om hun kinderen een beter en rijker leven te geven door keihard te werken. Daarbij verloren ze de kinderen zelf wel eens uit het oog. Gaandeweg krijgt hij steeds meer waardering voor zijn ouders en de offers die zij hebben gebracht voor een betere toekomst, wat hij prachtig omschrijft als “een echo die rijmt op ik ook van jou.”

Sambal bij?

Wu beschrijft hoe hij op de homo-dating app Grindr regelmatig mannen met ‘no Asians’ als voorkeur op hun profiel tegenkomt. Hij zoekt de oorzaak hiervan in stereotype beelden van Chinese mannen en vrouwen in media en de geschiedenis, vaak ontstaan in het Westen. Waar vrouwen vaak worden geseksualiseerd door hun petite voorkomen en veronderstelde onderdanigheid, worden mannen gezien als nerdy en onmannelijk of juist gevaarlijk en mysterieus, maar in ieder geval nooit succesvol in de liefde. Wu laat haarfijn zien dat zulke stereotypes doorspelen in het echte leven en hoe schadelijk een negatieve representatie kan zijn voor je zelfbeeld.

In de gesprekken met ‘mede-bananen’ is discriminatie ook een terugkerend thema. Wu onderzoekt waarom grapjes ten koste van Chinezen vaak als minder kwalijk gezien worden dan tegen andere groepen. Zij worden als ‘modelminderheid’ gezien: ze werken hard, zijn vaak hoogopgeleid en vooral zwijgzaam. Hij haalt sterke argumenten aan die aangeven wat voor impact ‘onschuldige’ grapjes – ook wel micro-agressies – kunnen hebben op je zelfvertrouwen en uiteindelijk je geluk. Deze argumenten komen goed van pas als je die vervelende oom met zijn flauwe en racistische grappen tijdens het kerstdiner of op verjaardagen voor eens en voor altijd de mond wil snoeren. Gelukkig is er de laatste jaren een verandering gaande: de tweede generatie wordt mondiger, en laat massaal van zich horen als er in de media weer eens een grap wordt gemaakt over ‘sambal bij’.

Taboedoorbrekend

Wu doorbreekt een heleboel taboes in zijn boek, allereerst door het zwijgen rondom discriminatie tegen Chinese Nederlanders te benoemen en uit te diepen. Maar ook door daten – en in Wu’s geval daten met mannen – in combinatie met Chinese afkomst te bespreken. In het hoofdstuk ‘Sleutelbeen’ beschrijft Wu zijn ontmoeting met de Israëlische Nir. Kwetsbaar bespreekt hij alle gedachten en twijfels tijdens hun date en uiteindelijke one-night-stand. Nir heeft een fascinatie voor China en heeft een reis gemaakt door het land, waardoor Pete zich afvraagt of Nir hem aantrekkelijk vindt, of het idee van hem. Het feit dat hij Chinees is heeft er wel vaker aan bijgedragen dat mannen met yellow fever op hem vielen. Vooral de expliciete seksscène tussen hem en Nir is een dappere en geweldige manier om taboes op seks tussen twee mannen te doorbreken, en met name het taboe op Chinese homoseksuele mannen.

De bananengeneratie is voor veel Chinese Nederlanders waarschijnlijk (pijnlijk) herkenbaar.  Met kennis en kwetsbaarheid opent Wu het gesprek rondom onzichtbare discriminatie en het gevoel van gevangen zitten tussen twee culturen. Het is een prachtig en ontzettend belangrijk boek dat de stilte doorbreekt rondom het leven van Chinese Nederlanders en de manier waarop ze soms behandeld worden.

De Bananengeneratie, Pete Wu, Das Mag oktober 2019, 286 pag, e-book €12,99, paperback €22,99, ISBN 9789493168039.

China2025.nl mag van uitgeverij Das Mag twee exemplaren van De Bananengeneratie weggeven. Deze nieuwjaarsactie vind je op onze Facebook-pagina.