Voor de meeste belangrijke talen bestaat er een internationaal erkende test waarmee je je taalniveau kunt meten. Voor het Mandarijn Chinees bestaat er sinds begin jaren negentig de HSK test. HSK is de afkorting van Hànyǔ Shuǐpíng Kǎoshì en is een internationale standaard vaardigheidstest voor personen van wie de Chinese taal niet de moedertaal is.
Er zijn zes niveaus waarop je de HSK toets kunt maken. Als je dat met goed gevolg doet krijg je uit China een mooi diploma opgestuurd waarmee je kunt aantonen dat je Chinees op een bepaald niveau spreekt. Heel aardig allemaal, maar nu steeds meer middelbare scholen overgaan tot het voorschotelen van deze toets aan hun leerlingen is het goed om eens te onderzoeken hoe waardevol deze test nu eigenlijk is.
De toets
Bij niveau 1 en 2 wordt alleen luisteren en lezen getest. De hogere niveaus hebben ook een schrijfonderdeel. Bij ieder niveau hoort een officiële woordenlijst. Voor het eerste niveau moet je 150 woorden kennen, voor het tweede niveau 300 en dat loopt op tot 5000 woorden voor HSK 6.
Als je deze woordenlijsten kent zou je in principe het bijbehorende niveau moeten kunnen halen. Voor de lagere HSK-niveaus komen er buiten de woorden op de woordenlijst praktisch geen andere woorden voor in de toets. Voor met name HSK 5 en HSK 6 is dat anders: daar zitten ook veel woorden in die niet op de bijbehorende lijsten voorkomen.
Inkoppers en open deuren
Omdat je bijvoorbeeld voor HSK 1 maar 150 woorden hoeft te kennen, is het aantal vragen dat gemaakt kan worden met dit aantal woorden uiterst beperkt. Iedere HSK 1 toets bevat dus min of meer dezelfde vragen. Het is daarom makkelijk om de vragen juist te beantwoorden zonder ze echt te begrijpen. Daar komt nog bij dat in HSK 1 en HSK 2 naast de karakters ook de Westerse schrijfwijze pinyin gebruikt wordt. Zelfs het kunnen lezen van karakters is dus niet vereist.
Ook is het merendeel van de vragen in HSK 1 en 2 zo van opzet dat het antwoord al in de vraag staat. Omdat alle vragen meerkeuzevragen zijn hoef je vaak niet eens te weten wat de vraag of de antwoorden betekenen. Je kunt de vraag eenvoudigweg juist beantwoorden door de pinyin die in de vraag staat, terug te zoeken in de gegeven meerkeuze opties. Is de vraag bijvoorbeeld “wo jia you si kou ren” en zijn de antwoordkeuzes “A) san B) si C) wu” dan is “si” de enige pinyin die in zowel de vraag als het antwoord voorkomt en dus het juiste antwoord. Ook door slim te gokken is de toets zo succesvol te maken.
Te veel stamp-in-je-hoofd-vragen
Dit geldt tot op zekere hoogte ook voor de hogere niveaus. Zo is er in HSK 6 een onderdeel waarin je uit vier vrij lange zinnen de zin met een taalfout moet kiezen. Dit wordt algemeen gezien als het moeilijkste onderdeel van HSK6. Maar ook hier komen steeds dezelfde fouten terug, zoals een ontkenning bij een werkwoord dat al een ontkenning in zich heeft, een verkeerde plaatsing van een bijwoord etc. Door enkele proeftoetsen te maken kun je dus vrij makkelijk een lijstje maken van fouten die sowieso in de toets gaan voorkomen. Ook al snap je de fout niet, toch kun je zo de foute zin er uit pikken.
Je kunt je natuurlijk afvragen of het erg is dat studenten HSK toetsen kunnen halen door vragen uit hun hoofd te stampen. Een taal leren is in feite natuurlijk niets anders dan heel veel stampwerk. Dus wat zou het? Tegelijkertijd moeten we wel vraagtekens zetten bij het wel heel erg standaard stramien van met name HSK 1 en HSK 2. Zonder enige creativiteit in de vraagvorm is het wel erg gemakkelijk de test succesvol af te leggen. En op die manier is de meetwaarde die de toets zou moeten hebben natuurlijk een beetje zoek.
Europees referentiekader
Een ander pijnpunt in de discussie over de waarde van HSK is de link aan het gemeenschappelijk Europees referentiekader voor taalniveaus (ER). ER is een ordening van taalbeheersing in 6 niveaus waarin A1 het laagste taalniveau aangeeft en C2 het hoogste (native speaker niveau). Toen in 2010 de testmethode van HSK gereviseerd werd, is door toets maker Hanban besloten de HSK-toets ook in 6 niveaus op te delen waarbij HSK1 gelijk zou staan aan het Europese niveau A1 en HSK 6 aan C2.
Er kwam al vrij snel kritiek op deze koppeling van HSK aan het Europees referentiekader. Wereldwijd stelden organisaties van Chinese taaldocenten dat deze koppeling uit de lucht was gegrepen. Met name in Duitsland en Frankrijk reageerden de taaldocenten fel en stelde een alternatieve koppeling op waarbij HSK3 pas gelijk staat aan A1 en HSK6 aan B2. HSK1 en HSK2 zijn volgens hun dan ook onder A1 niveau. Inmiddels communiceert ook Hanban zelf deze koppeling sinds enkele jaren niet meer. De zes HSK niveaus staan dus niet gelijk aan de zes taalniveaus van het Europees referentiekader.
Toch blijft deze koppeling hardnekkig hangen in de hoofden van mensen die op de een of andere manier met HSK te maken hebben. Met name schoolbestuurders gebruiken het feit dat leerlingen op hun school na een aantal jaar Chinees te hebben gehad, HSK2 of HSK3 gehaald hebben als bewijs dat hun leerlingen een A2 of B1 Chinees taalniveau hebben bereikt. Een achterhaalde bewering die bovendien bij toekomstige leerlingen en ouders verkeerde verwachtingen wekt over het te behalen niveau na keuze voor het vak Chinees.
Maar er is hoop…
Door het slechte toets ontwerp is HSK een beetje een zouteloze toets. Het zegt wel iets over je niveau Chinees, maar wat precies is onduidelijk. Zolang we ons goed bewust zijn van de beperkte meetwaarde van HSK is er natuurlijk niets aan de hand. En er zijn ook voordelen: studeren voor een certificaat uit China kan motiverend zijn voor leerlingen, de toets is voor iedereen toegankelijk en je kunt ‘m zo vaak maken als je wilt. En uiteraard blijft HSK de enige internationaal erkende taalniveau-toets voor het Mandarijn en dus hebben we het er maar mee te doen.
Tenminste, als het om zo’n internationale toetsingsvorm gaat. De meetwaarde van door docenten zelf gemaakte toetsen is natuurlijk vaak vele malen beter. Bovendien is er wat betreft eindtoetsen voor Nederlandse middelbare scholen straks een andere optie: het staatsexamen Chinees.
Momenteel buigen meerdere mensen zich over de inhoud en vorm van deze toets, waarbij ze (hopelijk) les trekken uit de imperfecties van de HSK toets. Ik kijk in ieder geval met veel vertrouwen uit naar het verschijnen van deze op Nederlandse onderwijskundige kennis geschoeide Chinese taaltoets. Nog heel even geduld…
“Met name schoolbestuurders gebruiken het feit dat leerlingen op hun school na een aantal jaar Chinees te hebben gehad, HSK2 of HSK3 gehaald hebben als bewijs dat hun leerlingen een A2 of B1 Chinees taalniveau hebben bereikt. Een achterhaalde bewering die bovendien bij toekomstige leerlingen en ouders verkeerde verwachtingen wekt over het te behalen niveau na keuze voor het vak Chinees.”
100% mee eens. Ik heb regelmatig discussies met mijn vrouw, die lerares Chinees is, over het niveau dat VWO studenten in 6 jaar kunnen behalen. Ik ben ervan overtuigd dat B1 echt onmogelijk is met het aantal uren les en studie. A2 is al een uitdaging bij zo weinig constante herhaling. De infographic op deze pagina geeft al aan dat Chinees leren 3 tot 4 keer zoveel studieuren vereist dan een gemiddelde Europese taal: http://www.lingholic.com/hardest-languages-learn/ Kortom, het niveau Mandarijn zal niet hoger zijn dan Duits of Frans na 2 jaar.
Zelf zit ik ergens tussen A2 en B1 en dat heeft me heel, heel veel moeite gekost en nog steeds kan ik een film in Mandarijn of een stuk tekst maar in flarden begrijpen. Nu heb ik geen talenknobbel en ben niet de jongste meer dus het kost me veel tijd, ongeveer het dubbele van het gemiddelde. Het geeft wel aan dat je op A2/B1 niveau in de praktijk eigenlijk weinig meer kunt dan een heel simpel gesprek en wat praktische dagelijkse zaken. En zelfs dat zal heel snel verwateren als je er niets mee doet.
De vraag die ik dan ook vaak stel is ‘wat is het doel van de school qua niveau en wat de studenten er daarna mee zouden moeten kunnen?’. Tenzij een student na het VWO nog iets gaat doen met Mandarijn zal hij niet veel kunnen met het geleerde niveau.
Enige aanvulling en nuancering is hier op zijn plaats. In de periode 2010-2013 heeft SLO (Stichting Leerplanontwikkeling) in samenwerking met ICLON Universiteit Leiden in opdracht van OCW een pilot gedraaid op middelbare scholen naar de haalbaarheid en vorm van een officieel vwo eindexamen Chinese taal en cultuur. In het onderzoek werd uitdrukkelijk ook onderzocht op welk ERK eindniveau eindexamen gedaan kon worden. Reeds in 2013 deden op 9 middelbare scholen leerlingen eindexamen Chinees. Het is onder andere vanwege de gunstige resultaten en eindniveaus in de pilot dat OCW reeds in 2013 besloot groen licht te geven om het school(eind)examen Chinees in te voeren. Op grond van de resultaten van de pilot kon gesteld worden dat leerlingen voor alle taalvaardigheden het A2 niveau (in sommige gevallen zelfs op B1 niveau) kunnen halen. Schoolleiders en docenten van de ruim 70 Nederlandse middelbare aangesloten bij het netwerk Chinees van het EPNUFFIC zijn zich zeer bewust van dit ERK gerelateerde eindniveau. Dat neemt niet weg dat zij de waarde van het HSK examen daarnaast ook zeker inzien. HSK kan immers ingezet worden als stimulans om al in een tussenstadium (vier of zes jaar naar het eindexamen kan een lange weg lijken voor leerlingen) een succeservaring en officiële waardering op het gebied van de Chinese taal te ervaren.
Claire en Ed, bedank voor jullie reacties. Ik wil nog even benadrukken dit artikel puur gaat over de waarde van HSK als toetsmiddel. Ik heb geprobeerd aan te tonen dat de HSK toets slecht ontworpen is, waardoor de meetwaarde van de toets beperkt is. Verder heb ik gesteld dat de koppeling van HSK aan ERK achterhaald is. Dit artikel over HSK heeft dus verder niks te maken met (de uitkomsten van) de pilot van SLO. Welk niveau Chinees haalbaar is na een x aantal jaar Chinees op de middelbare school is een interessante discussie die hier ook zeker gevoerd mag worden, maar staat dus (ik benadruk het nog maar eens) los van het bovenstaande artikel over de meetwaarde van de HSK toets.
Overigens ben ik het Claire eens dat de waarde van de HSK voor een groot deel ligt in de motiverende werking die het studeren voor en het behalen van zo’n toets op leerlingen heeft. Dit noem ik ook niet voor niks uitdrukkelijk in de slotalinea van het artikel.
“En uiteraard blijft HSK de enige internationaal erkende taalniveau-toets voor het Mandarijn en dus hebben we het er maar mee te doen.”
De Test of Chinese as a Foreign Language (TOCFL) die ontwikkeld is door de Taiwanese overheid heeft minder internationale bekendheid, maar kan wel degelijk een alternatief zijn voor HSK. Kijk maar op de website: http://www.sc-top.org.tw/english/LR2/test1.php
Overigens is het hoogste niveau van deze TOCFL gerelateerd aan C1 van het ERK.
Als je buiten beschouwing laat dat het daar om traditional Chinese gaat en niet zoals HSK om het mainland simplified Chinese.
Thank you for sharing. I hope the official connection between ERK and HSK will be figured out soon. If HSK is the only recognizable Chinese language test and the most commonly used entry requirement for Chinese-related studies or studying in China for western students, it needs to be more clear comparing with ERK. Otherwise the students might have wrong expectations with their HSK levels especially if they go to study in China.