Dinsdag 12 augustus is de Internationale dag van de jeugd. Studieprestaties zijn belangrijk in China. Van een onbezorgde jeugd is vaak geen sprake.

Meer dan 60 miljoen Chinese kinderen zien hun ouders zelden of nooit. Bijna 22 procent van alle Chinese kinderen van 17 jaar of jonger is achtergelaten bij grootouders of andere familieleden, terwijl de ouders in de grote steden in het oosten van China hun geld verdienen.

In rurale gebieden van China loopt dat percentage op tot gemiddeld 37,7 procent, met uitschieters tot wel 50 procent, blijkt uit cijfers van de Chinese Vrouwenfederatie. Gezien het beperkt aantal vakantiedagen dat Chinese werknemers hebben, betekent dat de facto dat deze kinderen hun ouders jarenlang vrijwel niet zien.

Het is de andere kant van China’s economische wonder. Zolang migrantarbeiders niet of nauwelijks in aanmerking komen voor een hukou, een woonvergunning in de stad waar ze wonen of werken, moeten ze vaak noodgedwongen hun kind in hun geboortedorp achterlaten. Alleen daar heeft het recht op onderwijs en medische verzorging.

Maar er is een maatregel die een nog grotere invloed op de Chinese jeugd heeft. Door de eenkindpolitiek is het grootste deel van de jongeren de afgelopen decennia opgegroeid als enig kind.

Kinderen waren al heel belangrijk in de Chinese cultuur, waar het voortzetten van de familielijn belangrijk is en ouders voor hun oude dag rekenen op steun en hulp van de jongste generatie. Maar door de eenkindpolitiek bundelen die verwachtingen zich in het ene kind.

In veel gezinnen is het kind het belangrijkste familielid geworden. Kinderen worden verwend en soms schiet dat door en ontwikkelen zij zich tot kleine keizertjes en keizerinnetjes die niet met tegenspraak of tegenslag om kunnen gaan. Anderzijds zijn de toekomstverwachtingen van ouders soms onredelijk hoog en is er veel druk op kinderen om die verwachtingen waar te maken.

Zeker in een land dat zich zo pijlsnel heeft ontwikkeld, verwachten veel ouders dat hun kind alle kansen pakt die zij nooit hebben gekregen. Uit onderzoek blijkt dat 83,6 procent van de ouders verwachten dat hun kind tot de 15 procent beste middelbare scholieren behoort. Naar school gaan en huiswerk maken is het allerbelangrijkste. Vaak worden ook nog bijlessen en zomercursussen gevolgd om mindere vakken bij te spijkeren. Voor spelen of een creatieve ontwikkeling is veel minder aandacht.

Op het eind van de middelbareschooltijd wacht het gaokao, het toelatingsexamen voor het hoger onderwijs. Twee dagen lang doen negen miljoen jongeren negen uur per dag examens. Daar wordt bepaalt naar welke hogeschool of universiteit zij mogen.

Op de examendagen draait heel China om het gaokao. In Beijing bijvoorbeeld worden alle 7.000 verkeersregelaars van de stad ingezet om toe te zien op de drukte rond de locaties waar de examens worden afgenomen. Taxichauffeurs zijn gewaarschuwd twee dagen geen gebruik van hun claxon te maken.

Chinese ouders hebben er veel voor over om hun kind een goede opleiding te laten volgen. Rond de examens is dan ook een heuse gaokao-industrie ontstaan. Restaurants bieden gezonde maaltijden die extra energie geven. Sommige ouders laten hun kind in een hotel of guesthouse dicht bij de examenlocatie logeren, om te voorkomen dat ze in de drukte van de ochtendspits te laat komen. Op internet worden meer dan 870.000 verschillende producten aangeboden die geluk brengen. Tempels doen goede zaken door ouders die om een goed resultaat voor hun zoon of dochter komen vragen.

Soms wordt die druk teveel. Onderzoekers van het researchinstituut voor onderwijs in de 21ste eeuw zien een verband tussen prestatiedruk en suïcide. In de laatste helft van het schooljaar vindt driekwart van alle zelfdodingen onder scholieren plaats. En bij negen op de tien zelfdodingen van schoolgaande jongeren speelt examenstress of ruzie met leraren over slechte schoolprestaties een rol.

Voor wie dan gaat studeren is de stress nog niet voorbij. Ook op de universiteit moet worden gepresteerd. Een vriendje of vriendinnetje is van later zorg. Vaak bepalen ouders welke studierichting het meeste perspectief biedt op een goede baan.

Het is een verdienste dat hoger onderwijs voor zo’n grote groep Chinese jongeren toegankelijk is gemaakt. De keerzijde is dat er veel teveel academici worden opgeleid. Voor velen wacht een simpel baantje. Bijna een derde van de 7,3 miljoen studenten is een jaar na hun afstuderen nog werkloos.

 

De Reis door China in 48 Dagen gaat verder op dinsdag 19 augustus: de internationale dag van de humanitaire hulp.