Twee weken geleden schreef ik over de laatste ontwikkeling in Tencent’s WeChat en hoe het bedrijf met de chat-app snelle stappen maakt naar mobile commerce (m-commerce), oftewel het verkopen van goederen en diensten via de mobiele telefoon. Twee jaar geleden was m-commerce in China niet noemenswaardig, maar in die situatie is veel veranderd.

De opkomst van goedkopere smartphones van producenten als Xiaomi zorgt ervoor dat steeds meer mensen gebruik maken van mobiel internet. Sinds afgelopen zomer heeft het aantal Chinezen dat online gaat via smartphones (81% van de 618 miljoen online Chinezen) het aantal dat via computers online gaat (70%) ingehaald.

Met deze toename groeit ook de m-commerce markt en de mobiele telefoon wordt daarmee het slagveld waar partijen strijden om een stukje van de taart. En het is hier waar games en instant & mobile messaging ontwikkelaar Tencent en e-commerce reus Alibaba elkaar ontmoeten voor een titanenstrijd.

M-commerce markt

Wat de potentie van m-commerce in China is werd al duidelijk op Singles Day. Tijdens de online shopping-gekte van die dag spendeerden 127 miljoen consumenten 5,35 miljard RMB (€653 miljoen) op Taobao Mobile, de mobiele versie van Alibaba´s e-commerce platform Taobao. Dat was 5,6 maal zoveel als een jaar eerder en inmiddels 21% van het totaal aantal transacties op Taobao. Over heel 2013 shopten maar liefst 400 miljoen Chinezen op Taobao Mobile.

Van 2012 naar 2013 is m-commerce met

ongeveer 150% gegroeid en naar verwachting zal de groei in 2014 nog explosiever zijn, mede dankzij het groeiend aantal mogelijkheden voor mobiel betalen. Andere factoren die bijdragen zijn de groeiende 3G dekking en toename van het aantal openbare Wi-Fi hotspots.

De groei zal ook deels van het platteland komen, waar aanwezigheid van fysieke merkwinkels beperkt is en de toename van het aantal smartphones groot. Het is dus niet zo vreemd dat Alibaba erg geïnteresseerd is in m-commerce en haar klanten zelfs stimuleert om over te stappen van desktop naar Taobao Mobile. Oprichter Jack Ma zei zelfs: ”De missie van Alibaba’s afdeling mobile is om Taobao te elimineren … en te vervangen door Taobao Mobile”.

Alibaba is met haar platforms Taobao en Tmall in China al jaren de onoverwonnen koning der e-commerce, maar ziet haar status nu bedreigd door de diverse m-commerce-mogelijkheden van Tencent’s nieuwe WeChat-versie. Tijdens Singles Day kochten al 80.000 mensen via WeChat producten op Tencent’s e-commerce platform. Ook een succesvol m-commerce-experiment, waarbij Tencent via WeChat in 10 minuten 150.000 Xiaomi smartphones verkocht, moet Alibaba zorgen baren.

Laiwang vs. WeChat

Je kunt het in principe zo zien: Alibaba heeft de toonaangevende online warenhuizen, maar Tencent heeft dankzij WeChat de gemakkelijkste toegang tot de consument. In het verleden heeft Jack Ma dikwijls zijn bewondering uitgesproken over China’s Twitter-achtige microblog Sina Weibo en de chat-app WeChat.

Hij heeft zelfs toegeven dat zijn bedrijf op die gebieden steken heeft laten vallen. Die fouten probeerde Alibaba in 2013 duidelijk goed te maken door eerst een aandeel te kopen in Sina Weibo en sinds afgelopen zomer Alibaba’s eigen chat-app, Laiwang, flink te promoten. Die promotie was behoorlijk agressief.

Ma ging zelfs zover om bovenop de jaarbonussen van zijn personeel een extra bonus afhankelijk te maken van hun succes in het werven van 100 nieuwe gebruikers voor Laiwang per personeelslid. Ook kondigde hij in de media aan zelf niet langer gebruik te zullen maken van WeChat. “Ik heb geen keuze, ik moet zorgen voor mijn eigen kind, Laiwang.

Momenteel is er een gat tussen hem en zijn grotere broer WeChat. Maar hij wil zijn broer niet voorbijstreven, hij wil gewoon een toekomst voor zichzelf. Wij geloven dat er in deze wereld meer dan één kind kan zijn, want zoals we weten leidt eenkindsbeleid tot een hoop problemen”. Alibaba hoopt met Laiwang uiteindelijk 30% marktaandeel in de chat-appmarkt te vergaren.

Al snel begon het moddergooien in de media, waarbij Alibaba en Tencent elkaar beschuldigden van vuile streken. Alibaba blokkeerde de toegang vanuit WeChat tot producten op Taobao en Tmall en leidde bezoekers in plaats daarvan door naar een downloadpagina voor haar eigen apps. Ook blokkeerde het bedrijf ‘om fraude te bestrijden’ op haar platforms het gebruik van WeChat QR-codes waarmee men contact kan leggen met verkopers.

Tencent verwijderde op haar beurt in haar eigen app store de mogelijkheid om met Alipay, Alibaba’s betalingssysteem, te betalen. In december beschuldigde Alibaba Tencent vervolgens van het schaamteloos kopiëren van Laiwang´s online forum Zhadui in haar nieuwe Weishequ (‘WeCommunity’). Ook beschuldigde Alibaba WeChat van het verkopen van nepartikelen, een nogal wrange claim gezien het feit dat Taobao daar in het verleden zelf enorm veel problemen mee heeft gehad.

Eind oktober kondigde Alibaba een speciale actie aan: voor elke nieuwe gebruiker die Laiwang- gebruikers werven krijgen beide partijen 1 RMB. Ironisch genoeg verstuurden de meesten hun Laiwang-uitnodigingen via WeChat naar hun vrienden. Als WeChat-gebruikers vervolgens op de link klikten verscheen er een melding van Tencent’s virussoftware dat de achterliggende site was geblokkeerd. Toch leverde Ma’s inspanningen Laiwang volgens metingen uit november al snel 10 miljoen gebruikers op, wat echter nog steeds in het niet valt bij WeChat’s 270 miljoen dagelijkse gebruikers.

Alipay vs. Tencent

Maar chat-apps zijn niet het enige wapen in de strijd. Ook op het gebied van mobiel betalen gaat het er hard aan toe tussen de twee partijen. Waar het Westen gebruikt maakt van PayPal heeft Alibaba al jaren het online betaalsysteem Alipay, een van de succesfactoren achter Taobao. Tencent heeft op haar beurt TenPay. Alipay heeft ongeveer 800 geregistreerde accounts en begin 2013 liepen ruim 46% van de online betalingen via het systeem, ruim tweemaal het aandeel van TenPay (20%). Beide bedrijven hebben een mobiele versie van hun systemen ontwikkeld, respectievelijk Alipay Wallet en WeChat Payment.

Tencent heeft de afgelopen maanden een aantal erg handige functies toegevoegd aan haar WeChat-app die het mogelijk maken om voor allerlei zaken mobiel te betalen, zonder WeChat überhaupt te hoeven verlaten. De mogelijkheid om vanuit WeChat producten aan te schaffen op Yixun, Tencent’s e-commerce-platform, moet Alibaba een doorn in het oog zijn.

De twee bedrijven proberen elkaar af te troeven met nieuwe functionaliteit. Zo maakte WeChat het mogelijk om dankzij een samenwerking met de taxi-app Didi taxi’s op te roepen en te betalen, wat alleen in de eerste 9 dagen al 100.000 keer gedaan werd. Alipay volgde met een samenwerking met de taxi-app Kuaidi en geeft zowel consumenten als taxichauffeurs 10 RMB per rit cadeau bij het gebruik van de app (met een maximum van respectievelijk 20 RMB en 50 RMB per dag). Ook kondigden zowel WeChat als Alipay Wallet vrijwel gelijktijdig aan dat gebruikers voortaan bioscoopkaartjes via hun apps kunnen bestellen.

De nieuwste versie van Alipay Wallet maakt het mogelijk om in een winkel te betalen via geluidsgolven, waarbij het te betalen bedrag via een sensor in de winkel wordt overgezet van het Alipay Wallet tegoed van de gebruiker naar de verkoper. Een dergelijke sensor kost de winkelier slechts 6 euro. Een alternatieve betaalmethode in Alipay Wallet is het aanmaken van een barcode of QR-code die de verkoper vervolgens kan scannen.

De bijbehorende software verstrekt Alibaba gratis en draait naar eigen zeggen inmiddels bij ongeveer 30.000 verkopers. Een derde methode is het handmatig opzoeken van het account van de koper en in de app geld overmaken naar dat account (vergelijkbaar met Google Wallet en de PayPal-app). Sinds december heeft Alipay Wallet 100 miljoen geregistreerde gebruikers.

Het nadeel van Alipay Wallet is dat het een losstaande app is die niet is geïntegreerd in een sociaal netwerk als WeChat. Alipay-betalingen kunnen daarmee dus niet gedaan worden op de platforms waar Chinezen hun meeste tijd besteden. Alibaba heeft echter nog meer pijlen op haar boog. Onder de naam WeiboPay werken Sina en Alibaba ook aan een integratie tussen microblog Sina Weibo en AliPay, welke daarmee beschikbaar is in Sina Weibo’s mobiele app.

Producten in de Taobao- en Tmall-shops die worden gedeeld via Sina Weibo krijgen er een ‘koop’-knop bij. Ook kan met WeiboPay betaald worden bij automaten van Ubox en kan men meedoen aan loyaliteitsprogramma’s van verkopers. Kortom, veel van de recentelijk door WeChat toegevoegde functionaliteit zit nu ook in de app van Sina Weibo.

Er is alleen één probleem. Waar het gebruik van WeChat in China blijft groeien, neemt het gebruik van Sina Weibo af. Na hard ingrijpen door de Chinese overheid in augustus, waarbij straffen werden aangekondigd voor microbloggers die geruchten verspreiden, is ondanks de groei van het aantal online Chinezen het actieve gebruik van Sina Weibo met 9% gedaald van 308 naar 280 miljoen gebruikers. Veel Chinezen keren hun ooit zo populaire Weibo de rug toe en verruilen de openbare discussies die ze daar hadden voor communicatie in kleinere kring op WeChat.

Games en Logistiek

Begin januari verscheen misschien nog wel het meest verrassende nieuws in de sinds augustus onophoudelijke stroom berichten. Alibaba kondigde aan zich nu ook door middel van gedeelde winst met ontwikkelaars op het terrein van mobile games te begeven. Deze markt is altijd het domein van Tencent geweest. De meeste games die het bedrijf verkoopt draaien nog op desktops.

De game-industrie groeide afgelopen jaar in China met 38% tot bijna 14 miljard dollar en ‘mobile games’ was het snelst groeiende segment. Tencent heeft via QQ Games ongeveer 50% marktaandeel in de gaming markt, maar slechts 8% daarvan betreft mobile games. Alibaba’s persbericht bestempelde Tencent’s positie als een ‘monopolie’ en beloofde ontwikkelaars van games 70% van de winst, waar Tencent derde partijen slechts 10% gunt. Een nieuwe zet in het m-commerce schaakspel waar Tencent niet blij mee zal zijn.

Beide partijen beseffen ook dat succes in m-commerce verder gaat dan alleen apps voor kopen en betalen. Het tijdig afleveren van de gekochte goederen bij de consument is een cruciaal onderdeel van het proces. Vorige maand kondigde Alibaba daarom aan dat het €340 miljoen investeert in een partnerschap met Haier Group, een elektronicafabrikant. Met 90 distributiecentra en tienduizenden winkels in China biedt Haier Alibaba een uitstekend logistiek netwerk. Ook nu bleef Tencent niet achter en kondigde deze maand aan dat het zo’n €145 miljoen investeert in de logistieke dienstverlener China South City.

Alibaba’s CEO Jonathan Lu zei in oktober dat het bedrijf zich in 2014 vooral zal richten op het mobiele terrein en platforms als Laiwang en Taobao Mobile. Het is duidelijk menens en 2014 wordt ongetwijfeld een interessant jaar voor m-commerce in China.