Met het eerste bezoek van de Indiase Minister President, Narendra Modi, deze week aan China, werd selfie-geschiedenis geschreven. Modi en Li Keqiang maakten ‘s werelds ‘most powerful selfie’ door met elkaar op de foto te gaan als leiders van de twee snelst groeiende landen van dit moment.

Toch ging het natuurlijk niet om de mooie plaatjes maar om de betekenis van dit bezoek. Want laten we eerlijk zijn: als al de beelden waar Namo en Xi elkaar de hand reiken ook werkelijk tot het ineen slaan van die handen leidt, wordt de 21e eeuw de eeuw van Azië en kan dat een verschuiving van de macht tot gevolg hebben waarbij het westen, en zeker een verdeeld Europa, het nakijken heeft.

Aantallen

Je hoeft geen knappe rekenkop te zijn om te zien dat er alleen al getalsmatig sprake is van een enorm overwicht. Neem de bevolking van beide landen: China 1.3 miljard en India 1.2 miljard, samen goed voor 1/3 van de totale wereldbevolking. Daarbij komt het ambitie- en opleidingsniveau van China en India.

Hoewel er in beide landen, zeker in India, geen sprake is van gelijke (onderwijs)kansen, is er onmiskenbaar een snel groeiende middenklasse die er naar streeft hun kinderen zo hoog mogelijk op te leiden. Maandelijks stromen vanuit deze landen vele duizenden hoogopgeleide jonge mensen de arbeidsmarkt op. Volgens de OESO leveren China en India in 2020 40% van alle hoogopgeleiden, terwijl de EU en de VS samen niet verder zullen komen dan een kwart.

Deze hoogopgeleide Aziaten krijgen uit onderwijs en opvoeding niet alleen een diploma mee maar ook arbeidsethos en ambitie; een mentaliteit die hemelsbreed verschilt van de ‘zesjes-cultuur’ waarmee veel studenten in het Westen behept zijn. Maar onze ‘zesjes’ moeten op de globale arbeidsmarkt wel concurreren met de ‘achten en de negens’ van hoogopgeleide én super-ambitieuze leeftijdsgenoten uit India en China.

Ook de economische feiten laten zien waar de potentie zit. Hoewel de oververhitte Chinese economie wat afkoelt en de groei afneemt, is de verwachting voor dit jaar nog altijd 7% procent. Voor India ligt de verwachting hoger, 7.8%. Zover is Europa voorlopig nog niet.

Samenwerking, tegenwerking

Het bezoek van Modi heeft geleid tot de ondertekening van 26 bilaterale handelsovereenkomsten die goed zijn voor 22 miljard US$. Afgezien van handel is er ook gesproken over meer politieke en diplomatieke samenwerking en co-creatie op het gebied van wetenschap.

Toch is het allesbehalve koek en ei tussen beide landen. Daar is een langslepend conflict over meer dan 90.000 km2 betwist gebied in het oostelijk deel van de Himalaya de oorzaak van. En het is duidelijk dat India, net als alle andere landen hier in de regio, met argwaan en kritiek kijkt naar wat China doet in Zuid Chinese Zee om haar militaire macht welhaast ongebreideld te vergroten door het plaatsen van defensiematerieel op allerlei (omstreden) eilandjes.

Ook is er in de relatie tussen de beide landen altijd sprake van een onderhuidse competitie: wie blijkt uiteindelijk de Ware Aziatische Grootmacht te zijn? Je zag het de afgelopen weken ook terug in de noodhulp die beide landen gaven aan het door aardbevingen getroffen Nepal.

Wederzijds vertrouwen?

Modi’s oproep, gedaan tijdens een speech op de Tsinghua Universiteit was dan ook opmerkelijk: beide landen moeten ervoor zorgen dat hun contacten met andere landen niet zullen leiden tot zorg bij de ander. “..als we ons wederzijds vertrouwen kunnen vergroten kunnen we elkaars inspanning versterken om Azië met zichzelf en met de rest van de wereld te verbinden”.

Ware woorden, vooral als je bedenkt dat, wat betreft het verbinden van de rest van de wereld aan Azië, China nog wel wat kan leren van India en dat India dus ‘voorloopt’ in de competitie voor de titel Ware Aziatische Grootmacht.

In zijn interessante boek “China en Europa” stelt Fokke Obbema, dat het uiteindelijk India beter zal lukken voet aan grond te krijgen in Europa, omdat India het diplomatieke spel handiger speelt en soepeler omgaat met culturele verschillen. Daarbij komt dat India vanwege haar democratische DNA nog steeds een meer betrouwbare partner voor handels- en politieke relaties met westerse landen lijkt te zijn. Corruptiebestrijding en mensenrechten in China blijven een heet hangijzer. Volgens Transparency International’s Corruptie Index van 2014, scoort India beter dan China en ook wat persvrijheid betreft doet India het, volgens de Reporters Without Borders’s World Press Freedom Index 2015, beduidend beter dan China.

Symboliek en Powerhouse

Bij het officiële bezoek van Modi speelde symboliek een opvallende rol. Dat het bezoek startte in Xi’an was niet omdat Modi het terracotta leger zo graag wilde zien, hij schijnt er zelfs vrij ongeïnteresseerd rondgelopen te hebben, maar omdat het de geboorteplaats is van Xi Jinping. Evengoed werd Xi in september vorig jaar bij zijn bezoek aan India ontvangen in Gujarat, de plek waar Modi is opgegroeid en niet in de hoofdstad, zoals dat meestal het geval is bij officiële bezoeken. Dit loslaten van protocol ten behoeve van het benadrukken van bijzondere, emotionele en persoonlijke banden, werd ook zichtbaar bij de Yoga en Tai Chi show, waar men symbolisch de kracht van beide oude culturen zichtbaar maakte.

De symboliek gekoppeld aan de powerhouse waar sprake van is als de handen van Xi en Namo ineengeslagen blijven, zou in Europa wat meer wenkbrauwen omhoog mogen laten gaan. Dat er een machtsverschuiving gaande is, weet men wel, maar beseffen we werkelijk wat het betekent als de Eeuw van Azië een feit wordt?

Ik waag dat te betwijfelen.