Yao Zhongbin schreef een roman die inzicht geeft in het harde bestaan van Chinese illegale immigranten in Parijs. Hoofdpersoon Guo Jiqing is één van hen, en hoewel hij zich redelijk weet te settelen in de Franse hoofdstad voelt hij zich hoe langer hoe meer vervreemd van zichzelf en besluit uiteindelijk terug te keren naar China. Deze editie is tweetalig, in het Chinees en in het Nederlands, en daardoor bijzonder geschikt als studiemateriaal voor studenten Chinees.
Illegaliteit in de Franse hoofdstad
Ondergronds in Parijs werd in 2007 geschreven door Yao Zhongbin, die in die tijd als student in de Franse hoofdstad woonde. Yao raakte geboeid door de vraag wat de vele illegale Chinese immigranten die hij zag in deze stad kwamen zoeken, en waarom ze bleven als ze eenmaal wisten dat het dagelijks bestaan zo moeilijk was. Hij raakte in gesprek met landgenoten die hem vertelden over hun achtergrond, over hoe ze Europa illegaal waren binnengekomen en over hun leven in Parijs.
Deze verhalen vormen de basis van het boek Ondergronds in Parijs, waarin de gefingeerde hoofdpersoon Guo Jiqing erin slaagt samen met een aantal landgenoten via smokkelaars Europa binnen te komen, zich te settelen in Parijs maar toch geestelijk verloren raakt in dat verre vreemde land en uiteindelijk gedesillusioneerd besluit terug te keren naar China.
Van internetfenomeen tot boek
Yao Zhongbin publiceerde het verhaal in eerste instantie per hoofdstuk op internet, waar hij al snel een grote schare gretige Chinese lezers kreeg. Dag na dag schreef hij een hoofdstuk, nooit helemaal precies wetende hoe het verhaal verder zou gaan, en soms beïnvloed door de commentaren die Chinese lezers achterlieten. Dat verklaart misschien waarom de kwaliteit van het verhaal door het boek heen enigszins wisselt: sommige passages zijn mooi en poëtisch, andere delen zijn wat langdradig of komen overdreven dramatisch over. Het verhaal op zich is interessant – je krijgt een kijkje in het reilen en zeilen van illegale Chinese immigranten – maar toch ook een beetje oppervlakkig.
Uiteindelijk gaat het boek over het najagen van dromen, en erachter komen dat romantische ideeën niet altijd kloppen. Het gaat ook over volwassen worden: de roekeloze en wat onnadenkende Guo Jiqing aan het begin van het boek is een andere dan de Guo Jiqing aan het einde van het boek, dat op een heel verrassende wijze toch nog een happy end krijgt.
De opzet van het boek is bijzonder, het is namelijk een tweetalige editie. De linker bladzijde is steeds de originele tekst in het Chinees, met de Nederlandse vertaling op de rechterbladzijde. Op de website van de uitgeverij staan ook nog uitgebreide woordenlijsten per hoofdstuk. Vooralsnog staan alleen de woordenlijsten van de eerste 20 hoofdstukken online, de laatste 20 hoofdstukken worden later toegevoegd. Voor studiedoeleinden is het boek daardoor zeer geschikt.
Flapdrol modern Chinees?
Auteur Yao Zhongbin
Toch moet hier wel een kanttekening bij geplaatst worden: de Nederlandse vertaling leest namelijk soms wat stroef, het Nederlands komt hier en daar wat oubollig over. Woorden als ‘jeetje’, ‘flapdrol’ en ‘oelewapper’ stroken niet met het moderne taalgebruik dat in de Chinese tekst staat. Het lijkt erop dat de vertalers af en toe erg geworsteld hebben met de snelle taal die Yao Zhongbin in zijn boek gebruikt. Tijdens het lezen bekroop mij daardoor het gevoel dat het boek in het Nederlands leuker zou zijn als het iets anders vertaald zou zijn.
Tegelijkertijd kan het ook positief werken, want juist doordat de vertaling niet helemaal perfect is, noopt het je continu tot nadenken: waarom hebben de vertalers het zo gedaan? En hoe zou ik het zelf doen? Al met al is Ondergronds in Parijs daardoor zeker voor studenten Chinees beslist een interessant boek.
Ondergronds in Parijs door Yao Zhongbin, vertaald door Baldy Tjia en Marion Krings, uitgegeven door Communicatiereeks, IBAN 9789082549911, paperback 580 pagina’s, €29,95.
