film studeren in beijingNiet veel mensen denken bij ‘filmstudies’ aan China. Toch kent Beijing een internationaal gerespecteerde filmacademie waar mensen als Zhang Yimou, Chen Kaige en Lu Chuan hun kunsten hebben geleerd. De afgelopen vier jaar studeerde ik cinematografie aan de Beijing Film Academy. Ik heb mijn afstudeerfilm net klaar en ben nu bijna afgestudeerd. Graag deel ik een paar van mijn ervaringen als Nederlander aan een Chinese filmacademie.

Film studeren in Beijing is vergelijkbaar met een filmopleiding in Nederland. Je leert alle kneepjes van het vak en krijgt de mogelijkheid om veel praktische ervaring op te doen met state-of-the-art professionele apparatuur. Ik was de eerste buitenlander ooit die deze studie ging doen en was daardoor vaak wel een vreemde eend in de bijt. Inmiddels doen ook een Israëliër en een Zwitser dezelfde studie, dus de internationalisering begint langzaam op gang te komen.

Hoewel de studie vergelijkbaar is met een Nederlandse opleiding zijn er natuurlijk grote verschillen als je aan een Chinese universiteit studeert. Allereerst is daar de ervaring van de taal als complicerende factor. Alles is in het Chinees, niet alleen de lessen, maar ook al het lesmateriaal. Het is voor een buitenlander daarom vaak een uitdaging om vele technische vaktermen, die je wellicht niet eens in je eigen taal kent, te leren in het Chinees. Ik ken daardoor nu inmiddels meer filmtermen in het Chinees dan in het Nederlands!

Zhongguotong

Daarnaast gaat het niet alleen maar om het verstaan van je professoren en het lesmateriaal, maar vooral ook om de omgang met je klasgenoten. De filmwereld in China is, net als in veel andere landen, een wereld van netwerken. Het is daarom van essentieel belang dat je een goede band opbouwt met je medestudenten en niet constant word gezien als ‘laowai’ (een slang-term die vaak wordt gebruikt voor buitenlanders).

Als internationale student is het niet geoorloofd om samen met je Chinese klasgenoten op de campus te wonen, ook mag je niet meedoen met activiteiten als bijvoorbeeld de ‘legertraining’ die verplicht zijn voor Chinese studenten, en dus heb je vanaf het begin een achterstand in te halen ‘om erbij te horen’.

Waarom is het zo belangrijk om te ‘infiltreren’ in plaats van als buitenlander gewoon je eigen ding te doen?Beijing_film_academy_logo Het voornaamste is dat film maken teamwerk is, en communicatie-skills daarvoor essentieel zijn. Wil je dus aan de bak komen, dan moet je voor jezelf de reputatie kweken dat je ‘zhongguotong’ bent, een term die je zou kunnen vertalen als ‘verchineest’. Men moet het gevoel hebben vrijuit met je te kunnen kletsen, grappen te maken en discussies te voeren. Chinezen hebben nu eenmaal een stereotype beeld van de meeste westerlingen en geloven heilig in een cultuurkloof. Als je niets aan dat beeld doet, dan is het heel moeilijk om hier actief met film bezig te zijn, en dat terwijl de filmmarkt in China een van de snelst groeiende ter wereld is. Er wordt dus genoeg gedraaid.

Onderscheid je door creativiteit

Begrijp me niet verkeerd, als buitenlander moet je zeker wel je eigen ding blijven doen, maar dan voornamelijk op creatief gebied. Chinezen waarderen dat juist erg, en in mijn vakgebied is men vaak op zoek naar buitenlanders omdat die letterlijk een andere kijk hebben op bepaalde dingen.

Koester dan ook de unieke visie die je hebt als westerling, maar verwerkelijk die door in omgang zo Chinees mogelijk te zijn. Hoe meer je zo wordt benaderd door je medestudenten om te helpen met hun projecten, hoe meer hulp je uiteindelijk zult ontvangen als je zelf in de regisseursstoel plaats mag nemen.

Dat ‘anders zijn’ als buitenlander heeft dus ook zijn voordelen, al is het maar dat veel van mijn professoren bewondering hebben dat een Europeaan vier jaar lang z’n stinkende best heeft gedaan om z’n studie zo succesvol mogelijk af te ronden.

Een van de hoogtepunten in de afgelopen jaren was mijn stage op de set van het Chinese oorlogspektakel Flowers of War van regisseur Zhang Yimou. Daarnaast heb ik de Nederlandse regisseur Frank Scheffer geassisteerd met zijn documentaire werk in Zuid-China. En heb ik zelf een documentaire gemaakt over de Chinese geneeskunde en een aantal korte fictie films.IMG_3235

Onlangs maakte ik mijn afstudeerfilm die in mei is vertoond op onze universiteit en waarvoor ik de prijs van beste camerawerk heb binnengesleept. Voor de vertoning had de school zelfs nog een vertegenwoordiger van de Nederlandse ambassade uitgenodigd die bij te wonen. Een mooie afsluiter van een interessante en leerzame periode, en ja, film studeren in Beijing kan dus zeker!