Foto: Philipp Demgenski
Studenten zijn dit jaar de stuwende kracht achter onverwachte politieke aardverschuivingen. Ze zetten Yanukovych buiten spel in Oekraïne, ontketenden de Zonnebloem Revolutie in Taiwan en ook nu vervullen zij een sleutelrol in Hong Kong tijdens heftige demonstraties die de stad de afgelopen dagen ontregelden. De studentenrevolutie lijkt terug van weggeweest. Juist op plaatsen waar politieke verandering onwaarschijnlijk is en waar een geografische Calimero, klein en machteloos het onderspit lijkt te moeten delven in strijd tegen een economische supermacht.
Toen in 2011 de nieuwe overheidsgebouwen werden geopend gebruikte Donald Tsang, de toenmalige hoogste bestuurder van Hong Kong, grote woorden: “Openheid staat aan de basis van het ontwerp. De vorm van het gebouw doet denken aan een open deur; het symbool dat de overheid dicht bij de burger wil staan en publieke opinie op waarde zal schatten.”
De gebeurtenissen van de afgelopen dagen zijn, met deze woorden in het achterhoofd, even symbolisch. Het voorplein van het complex, een publieke ruimte bedoeld om te demonstreren, is sinds juli afgesloten voor burgers. Vrijdagavond was een bestorming van dit plein de aanleiding voor een weekend vol woede en confrontatie tussen demonstranten en oproerpolitie. Studenten die een week lang vreedzaam protesteerden voor democratische verkiezingen in 2017, bezetten ‘Civic Square’: ’We hoeven geen toestemming te vragen om samen te komen in de publieke ruimte… in ieder geval nu nog niet.’ Aldus Gary Fong Chi-Shun voorman van de Studenten Federatie.
Sinds zaterdagavond heeft zich een bredere protestbeweging aangesloten bij de studenten. Occupy Central kondigde al eerder plannen aan om het financiële hart van de stad lam te leggen door een bezetting. Zondagavond bracht het een recordaantal boze burgers op de been. Zij voegden zich massaal bij de studenten, nadat de oproerpolitie met behulp van gummistokken, pepperspray en traangas, de ongewapende demonstranten te lijf ging.
De beelden die via twitter, facebook en live-feeds werden gedeeld, zorgden voor een enorme opkomst die het verkeer in belangrijke delen van de stad volledig stil legde. De rellen gingen door tot diep in de nacht. De demonstraties zijn hiermee het grootste politieke protest sinds 1997, toen Hong Kong weer in Chinese handen kwam.
Nu of nooit
Al sinds 1997 vragen hongkongers zich af of de autoritaire controlefreak Beijing de afgesproken democratische rechten voor de stad daadwerkelijk toe zal kennen. De verkiezingen van 2017 zijn een testcase. Toen Beijing eind augustus beloftes begon te breken, ging het om veel meer dan een gewijzigde methode om kandidaten verkiesbaar te stellen. Genomineerden voor de hoogste bestuurderspost moeten toch worden goedgekeurd door Beijing voor ze door Hongkongers zelf kunnen worden ‘gekozen’.
Het roept bij elke burger een angstige vraag op: betekent dit dat Hong Kong ook alle andere vrijheden langzaam kwijt zal raken en een gewone Chinese stad zal worden? Hong Kong staat bekend als een economische en apolitieke stad. De pragmatische houding van veel Hongkongers heeft er lange tijd voor gezorgd dat onvrede nauwelijks aan de oppervlakte kwam.
Wie betaalt die bepaalt, maar hoeveel blijft er nog over van Hong Kongs’ speciale verworvenheden als de economie vooral wordt gestuurd door geld vanuit het vasteland? Weinig, zo blijkt uit de groeiende intimidatie van de vrije pers en een steeds groter wordende kloof tussen rijk en arm. Nu het vertrouwen het één-land-twee-systemen-beleid van Beijing tot een dieptepunt is gedaald, neemt de angst voor wat komen gaat toe.
Geloven veel Hongkongers dat ze het tij kunnen keren en ze in de toekomst werkelijk hun bijzondere rechten kunnen blijven behouden? Velen zijn pessimistisch, blijkt uit een poll van Chinese University of Hong Kong. Maar liefst één op de vijf Hongkongers overweegt te emigreren in de aanloop naar de verkiezingen van 2017. Politieke verandering is moeilijk te bewerkstelligen, als een bijna almachtig China de lakens uitdeelt.
De studenten laten zich door deze gedachte niet tot zwijgen brengen. In de protesten van de afgelopen dagen zagen we kwetsbare, ongewapende, jonge mensen die met buitenproportioneel geweld tegemoet werden getreden. Zelfs de kleurige, onschuldige parapluutjes, bedoeld als bescherming tegen de brandende zon, maar inmiddels ook gebruikt als verdediging tegen de meedogenloze pepperspray- en traangasregen, werden door de politie afgepakt.
De dappere demonstratie, die sinds vandaag de Paraplu Revolutie wordt genoemd, raakt een gevoelige snaar bij oudere, minder hoopvolle stadsgenoten. Zij zien hierin ongetwijfeld een symbolisch beeld van hun eigen kwetsbare Calimero-positie ten opzichte van het enorme China. Apathie en onverschilligheid maken plaats voor woede en moed. Hoe de Paraplu Revolutie af gaat lopen is onduidelijk, maar voorlopig laten de Hongkongers het tegengeluiden regenen. De storm lijkt nog lang niet voorbij te zijn.
Trackbacks / Pingbacks