Na mijn master studie ben ik naar China verhuisd om mij vanuit hier meer te verdiepen in het land middels verschillende stages en banen in het onderzoekwezen. Hoe is het om onderzoeker te zijn in China, waar loop je tegen aan en waar moet je rekening mee houden?
Als je China bestudeert moet je een langere tijd in het land door brengen, dat is mijn belangrijkste tip. Dat klinkt makkelijk maar er zijn veel mensen die het lastig vinden om een langere periode in China te wonen. De combinatie van het hier wonen, in zowel kleine, onbekendere als grote, internationale steden, de reizen die ik door het land maak, het bestuderen van de taal en mij te mengen in het lokale leven zijn van cruciaal belang om inzichten te krijgen die ik niet uit boeken kan halen of ooit had kunnen krijgen door China alleen maar van buitenaf te bestuderen of af en toe een korte reis naar het land te maken.
Inmiddels woon ik alweer vijf jaar in China. Na de taal een jaar gestudeerd te hebben in Chengdu en een jaar bij een onderzoeksinstituut te hebben gewerkt in Beijing, voer ik de afgelopen drie jaar promotie onderzoek uit in Shanghai binnen een nieuw PhD programma van de EU, genaamd PRIMO, ‘Power and Region in a Multipolar Order’. Het is een programma dat twaalf PhD studenten naar opkomende landen heeft uitgestuurd om onderzoeken uit te voeren gericht op machtsverschuivingen binnen de wereldorde en de relatie tussen de EU en opkomende landen. Aan de faculteit Internationale Betrekkingen aan Fudan University werk ik aan mijn onderzoek dat zich richt op de relatie tussen de EU en China en de ontwikkelingen op het gebied van hun samenwerking met betrekking tot internationale veiligheidsproblemen.
Onderzoeker in China
De afgelopen vier jaar heb ik binnen het bedrijfsleven en de denktank en academische wereld in China verschillende onderzoeken uitgevoerd. Hoe is het om onderzoek in China uit te voeren? Ik kan alleen spreken vanuit mijn eigen ervaringen over het uitvoeren van onderzoek binnen het onderwerp internationale betrekkingen. Het is een enorm leerzame ervaring om hier onderzoek uit te voeren, maar het is niet altijd makkelijk.
Binnen de onderzoeksvelden politicologie en internationale betrekkingen worden veel onderzoeksonderwerpen als gevoelig beschouwd in China. Dat kan het uitvoeren van onderzoek en de toegang tot bepaalde bronnen lastig maken. Mensen van de overheid krijg je in principe niet te spreken. Echter zijn bijna alle Chinese onderzoeksinstituten gelinkt aan de overheid en de onderzoekers van deze instellingen zijn daardoor interessante bronnen van informatie. Daarnaast worden er regelmatig interessante workshops en conferenties georganiseerd waar je goede inzichten en contacten kan opdoen. Verder zijn de professoren en lokale onderzoekers aan de universiteiten, maar ook lokale mensen een waardevolle bron van informatie.
De afgelopen jaren is het lastiger geworden om onderzoek uit te voeren en informatie te verzamelen in China. De toegang voor buitenlanders tot vele archieven wordt steeds beperkter en sommige archieven, zoals het archief van het ministerie van Buitenlandse Zaken in Beijing bijvoorbeeld, zijn sinds een tijd gesloten voor buitenlanders. Het is de vraag of deze ooit nog open gesteld zal worden voor buitenlanders, maar het lijkt onwaarschijnlijk. Daarnaast is de controle op zowel de binnenlandse als buitenlandse media, universiteiten en onderzoeksinstituten de afgelopen jaren versterkt en deze trend zet zich voort. Ondanks dat ik hier op sommige vlakken wat van merk, heb ik op de universiteit zelf nog geen grote veranderingen opgemerkt of problemen ondervonden in het uitvoeren van mijn onderzoek en heb ik goed en open contact met mijn professoren. Ik sta soms versteld hoe open de discussies in de colleges en lezingen zijn over gevoelige onderwerpen, zoals bepaalde historische punten uit de Chinese geschiedenis. Echter word er wel gezegd dat er meer vrijheid en openheid is in Shanghai in tegenstelling tot Beijing, het politieke hart van China. Universitair kan ik die vergelijking niet maken, gezien ik nooit in Beijing heb gestudeerd, maar uit persoonlijke ervaring kan ik wel zeggen dat Shanghai wat vrijer voelt dan Beijing.
Daarnaast is het gebruik van het internet om informatie te verzamelen soms lastig. Van tijd tot tijd heb ik problemen met mijn VPN connectie waardoor ik niet altijd toegang heb tot websites zoals google scholar en de websites van academische journals, maar ook mijn email account. Het ziet ernaar uit dat VPN providers het de komende jaren nog lastiger gaan krijgen door het beleid van toenemende censuur. Het laatste nieuws is dat alle VPN’s per februari 2018 geblokkeerd zullen worden. Daarnaast vind ik de online bibliotheek van mijn universiteit niet erg praktisch, helemaal in vergelijking tot wat ik gewend was aan de Universiteit van Amsterdam. Gelukkig ben ik onderdeel van een fantastisch netwerk binnen het PRIMO programma en vraag mijn collega’s dan ook regelmatig artikelen te versturen die ik hier niet kan vinden of downloaden.
Taalbarrière
Tot slot heb ik soms last van een taal- en cultuurbarrière. Ik studeer al jaren iedere dag Chinees en ik kan me inmiddels goed redden, maar het is nog lang niet vloeiend. En ondanks dat ik een redelijk goed begrip heb van de Chinese cultuur en lokale omgangsvormen, loop ik ook hier soms nog tegen lastige situaties aan. Het heeft bijvoorbeeld een tijdje geduurd voordat ik een goed begrip had van de hiërarchie op de universiteit en de algemene gang van zaken. De Chinezen kunnen heel direct maar soms ook vaag of ontwijkend zijn in hun communicatie. Regelmatig van het kastje naar de muur worden gestuurd, zoals ieder die een ervaring in China heeft gehad bekend is, leidt soms tot grappige situaties, maar het kan ook een ontmoedigend effect hebben of frustrerend zijn.
Niet alleen het uitvoeren van onderzoek, maar alleen al het wonen in China kost dus soms veel energie en vergt vaak geduld. Ondanks de moeilijkheden die ik van tijd tot tijd ondervind, is mijn tijd in China, aan een lokale universiteit een geweldige en zeer leerzame ervaring. De kennis die ik over China opdoe komt echter niet alleen voort uit het voeren van onderzoek. Een groot deel van de kennis die ik vergaar komt voort uit het hier wonen, mijzelf mengen in de lokale cultuur en reizen door het land. De gesprekken die ik heb met de lokale mensen zijn soms waardevoller dan de gesprekken met een professor en de dingen die ik om mij heen op straat zie gebeuren zijn soms inzichtvoller dan wat ik leer op lezingen of conferenties. Ondanks de struikelblokken waar je tegen aan zult lopen in China tijdens het uitvoeren van onderzoek in dit land, is het naar mijn mening van grote waarde om hier een langere tijd te wonen en te investeren in de taal, het lokale leven en het opbouwen van guanxi (relaties/connecties). Ik raad daarom iedereen aan die zich in China verdiept of wilt verdiepen om een langere periode in China te studeren of werken. Of je nu kiest voor een ‘kleinere’ stad als Nanchang of voor booming Shanghai, elke plek in China zal je inzichten en ervaringen brengen over het land, de cultuur, taal en geschiedenis die je alleen door echt in China te hebben geleefd kunt opdoen.
Beste mevr. Huijskens,
Mijn naam is Eric, ik heb een master in vertalen Nederlands, Engels, Chinees en spreek nu vloeiend Chinees. Ik bewonder je om werk en levensstijl en zou je graag achternagaan. Ik woon momenteel twee jaar in Xi’an en zou je graag kunnen contacteren voor een gelijkaardige of met Chinees gerelateerde job.
met vriendelijke groeten,
E. A.
Ha Eric,
Dank voor je reactie en het compliment. Ik ben benieuwd meer te horen over jouw achtergrond en ervaring. Ik heb je toegevoegd op linkedin, maar wellicht is dat niet goed gegaan. Voeg mij anders toe op linkedin.
Vriendelijke groet, Fleur