Pronken met je kredietwaardigheid

Begin 2015 gaf China’s Centrale Bank acht bedrijven toestemming voor het ontwikkelen van kredietwaardigheidsmodellen. China’s grote internetbedrijven, de BAT (Baidu, Alibaba en Tencent) hebben deze kans aangegrepen om op basis van de grote hoeveelheden data die zij verzamelen over hun klanten allen hun eigen kredietscoremodellen te ontwikkelen. En ze gaan daarbij ver in de data die gebruikt wordt…

Sesam open u?

Sesame Credit (Zhima Credit) is een initiatief van de Alibaba spin-off Ant Financial. Sesame berekent een kredietwaardigheidscore tussen 350 en 950 punten. Ant Financial gebruikt big data uit haar andere product, de online/mobile betalingsapp Alipay, om op basis van het betaal- en consumptiegedrag van de gebruiker een score te bepalen. Scoor je goed dan maak je eerder kans op diensten van Alibaba-partners zoals kleine leningen of het niet hoeven betalen van een borg of aanbetaling bij het boeken van een kamer of huren van een auto. Bij een score van 600 kun je bijvoorbeeld zonder onderpand $800 lenen voor online shopping. Enkele landen erkennen Alibaba’s kredietscore zelfs als bewijs van voldoende inkomen bij het aanvragen van een visum.

De score van Sesame Credit stijgt of daalt op basis van verschillende soorten data:

• Het aantal, de frequentie en de bedragen van aankopen in Alipay. Maak je geen of weinig gebruik van Alipay, dan scoor je laag op deze dimensie. Zo geeft Alibaba consumenten dus een prikkel om haar betaalsysteem te gebruiken in plaats van dat van een concurrent.
• Data van diverse dienstverleners en partners van Alibaba, zoals de taxi-app Didi Chuxing. Bij de introductie van Sesame beweerde Ant Financial dat slechts 30-40 procent van de data uit Alibaba’s eigen platfoms afkomstig is.
• Persoonlijke informatie als baan en type hukou, China’s huishoudregistratie welke sociale rechten als onderwijs en gezondheidszorg koppelt aan je geboorteplaats.
• Snelheid van betalingen van rekeningen voor b.v. gas, water en licht en creditcardbetalingen via Alipay.
• Het aantal vrienden dat ook gebruik maakt van Sesame Credit (maar volgens Ant Financial niet hun persoonlijke informatie).

In Alipay toont Sesame Credit een diagram dat laat zien hoe goed een gebruiker het doet per categorie en geeft je bovendien tips hoe je je score kan verhogen.

Links: ‘Uitstekende Kredietscore”
Midden: score voor 5 criteria: status, op tijd betalen, krediethistorie, netwerk, voorkeuren.
Rechts: Verhoog je score: betaal gas, water, licht, etc op tijd, maak vrienden met hoge scores, plan je uitgaven, upload je diploma, voeg je werk e-mailadres toe, voeg informatie over je auto toe, voeg informatie over je loopbaan toe

Computerspelletjes

Berichten over welke data nu precies gebruikt worden door Sesame spreken elkaar tegen. Alibaba beweert aan de ene kant dat ze niet kijkt naar welke producten gekocht worden met Alipay, maar aan de andere kant zei Li Yingyun, Sesame’s Technology Director, bij de aankondiging van het systeem tegen de krant Caixin: “Iemand die tien uur per dag videospelletjes speelt zou je kunnen beschouwen als een lui persoon, maar iemand die frequent luiers koopt is waarschijnlijk ouder van een kind en zal daardoor een groter verantwoordelijkheidsgevoel hebben.” Dus kijkt Alibaba dan toch naar het consumptiepatroon van consumenten?

Bij de introductie van Sesame vertelde Deng Yiming, Business Development Director, dat naast de bestaande kredietinformatie die alle banken gebruiken ook gekeken wordt naar iemand’s hobbies en of men financieel onverantwoorde vrienden heeft: ”Als alle vrienden van een persoon een goede score hebben is de kans klein dat die persoon een lening niet zal betalen”. Schijnbaar zou daarbij alleen gekeken worden naar mensen die aan elkaar betalingen hebben gedaan en niet naar contacten op sociale media.

Ook Alibaba’s aartsrivaal Tencent heeft een kredietwaardigheidssysyteem ontwikkeld, welke geëxploiteerd wordt via een partnerschap met China Rapid Finance. Dit systeem gaat nog een stapje verder en kijkt wél naar de social media-contacten van een consument. Ook Tencent gaat daarbij uit van de ‘soort-zoekt-soort’-theorie; betrouwbare personen gaan om met andere betrouwbare personen. Tencent kijkt daarnaast ook naar online aankopen en de frequentie en hoeveelheid tijd waarmee men Tencent’s producten (social media en computerspelletjes) gebruikt. De gedachte hierachter is dat hoe meer mensen sociale netwerken gebruiken, des te bezorgder zijn ze over hun reputatie en integriteit en dus schijnbaar betrouwbaarder voor het verstrekken van een lening. Of een consument voor het veelvuldig spelen van Tencent’s spelletjes net als (mogelijk) bij Alibaba ook bestraft wordt is niet duidelijk.

Net als Tencent levert Baidu ook data aan China Rapid Finance. Volgens China Rapid Finance zijn mensen die online zoeken op onderwerpen als fotografie en hiking vaker op zoek naar kleine ongedekte kredieten dan mensen die zoeken naar auto’s of duiken. Zoekopdrachten naar ‘loterijen’ zou kunnen wijzen op een klant die beter gemeden kan worden.

Experts in kredietwaardigheidsmodellen hebben overigens hun twijfels geuit over de betrouwbaarheid van de inzet van al bovengenoemde data voor de doelstelling van het bepalen van kredietwaardigheid.

Een huis, een auto en een hoge kredietscore

Een van de meest bizarre functionaliteiten van Sesame Credit is het kunnen delen van je score met je vrienden. De Sesame Credit Score is daarmee een middel geworden om mianzi  (aanzien) te vergaren en heeft een effect van sociale controle waarbij je, omwille van je reputatie onder je vrienden, je score zo hoog mogelijk wilt houden. In september 2015 hield Sesame zelfs een wedstrijd waarin 30 miljoen studenten van 3.000 hogescholen en universiteiten elkaars kredietwaardigheidscores met elkaar konden delen en kans konden maken op 5 miljoen RMB aan prijzengeld.

Bij het zoeken van een partner is het in China, vooral voor mannen waarvan er een overschot is in het land, erg belangrijk om aan te tonen dat je financiële zekerheid kunt bieden. Er wordt tegen mannen wel gezegd dat als ze geen huis en auto bezitten ze een vriendin ook wel kunnen vergeten. Enkele jaren geleden werd een liedje met de tekst ‘ik heb geen huis en geen auto’ zelfs een grote hit in China. Het is dan ook niet zo verbazingwekkend dat Chinezen hoge scores graag delen op datingsites. Alibaba werkt zelfs samen met datingsite Baihe om gebruikers met een hoge score een prominentere plek te geven op de website.

Privacy

Een veelgestelde vraag die ik tijdens lezingen krijg is ‘maar hoe zit het met privacy?’. Ik leg dan uit dat de Chinese consument in de praktijk niet zo terughoudend is in het delen van persoonlijke gegevens als wij in het westen. Men is al gewend dat de overheid volop gegevens over haar burgers vergaart (meer daarover in het volgende artikel in deze reeks); het is een gegeven in de Chinese maatschappij. Bij de internetbedrijven krijgen consumenten voor het delen van hun persoonsgegevens bovendien diverse producten en diensten die het leven tot nu toe makkelijker hebben gemaakt. Maar zelfs in China ontstaat er inmiddels een discussie over de vraag of de methoden van de BAT geen schending van privacy met zich meebrengen. Dat ook China’s centrale bank haar bedenkingen heeft bleek toen ze in september 2015 aankondigde regels op te gaan stellen over de data die wel en niet gebruikt mogen worden voor het bepalen van kredietwaardigheid.

Dit is het tweede artikel uit een serie van drie over het gebruik van big data in China.

Lees ook het eerste artikel: Big data van honderden Chinese consumenten