Vorige week bereikte alle media-opwinding over Alibaba een climax met haar uiteindelijke beursgang, waarbij de Chinese e-commercegigant bijna $22 miljard ophaalde en de koers van de aandelen direct omhoogschoot van de aangekondigde $68 naar $94. Het bedrijf is nu $230 miljard waard en op Google na het grootste internetbedrijf ter wereld. Maar in het westen blijven veel mensen toch vooral zitten met een hoop vraagtekens over wat Alibaba nu eigenlijk is. Tijd voor een overzicht.
Marktplaatsen
In essentie is Alibaba een verzameling van e-commerceplatforms. Opvallend daarbij is dat Alibaba zelf niets verkoopt maar de handel faciliteert voor kopers en verkopers. Wie op alibaba.com iets leuks wil gaan kopen komt bedrogen uit omdat het een internationaal B2B (business-to-business)-platform is. Alibaba.com was in 1999 het eerste initiatief van het bedrijf en faciliteerde de verkoop van Chinese goederen aan westerse inkopers, veelal in grotere partijen. Inmiddels is het platform uitgegroeid tot een internationale B2B- marktplaats.
In 2003 opende Alibaba haar C2C (consumer-to-consumer)-platform Taobao (Chinees voor ‘schatzoeken’). Deze website, die tot op zekere hoogte te vergelijken is met Marktplaats en eBay, stelde consumenten in staat hun spullen door heel China heen te verkopen aan andere consumenten. De groeiende welvaart, in combinatie met de beschikbaarheid van producten via internet, resulteerde erin dat ook buiten de grote steden, waar het vaak ontbreekt aan winkelketens, producten nu gekocht kunnen worden.
Taobao heeft niet alleen eBay de markt uit gewerkt (te zien in de boeiende documentaire Crocodile in the Yangtze), maar ook de economie in China getransformeerd. In afgelegen gebieden bestaan nu zogenaamde ‘Taobao-dorpjes’ die leven van het verkopen van lokaal geproduceerde artikelen op het e-commerceplatform. Taobao is daarmee tevens een MKB-platform geworden.
Niet alleen op Taobao helpt Alibaba de Chinese consument om de beste deals te vinden; ook via een aantal andere platforms wordt hij daarbij geholpen. Het in 2010 opgerichte Juhuasuan is de grootste group buying website van China (denk aan Groupon) en op eTao helpt Alibaba de consument sinds 2010 prijzen te vergelijken tussen verschillende aanbieders (denk aan beslist.nl of kieskeurig.nl).
Daarnaast zijn er binnen Taobao een aantal bijzondere ‘verticals’ ontwikkeld; onderdelen van de website die gericht zijn op een bepaald thema. Zo zijn er verticals die volledig gericht zijn op voedingsproducten (chi.taobao.com) en producten die aangeboden worden door beroemdheden (star.taobao.com).
Taobao bleek echter niet zo’n goede plek voor gevestigde merken van consumentenartikelen. Het platform is mede groot geworden door verkoop van namaakartikelen en het vertrouwen van de Chinese consument in de aanbieders op Taobao is van nature laag. Dit is een van de redenen dat Alibaba in 2008 een nieuw platform opende genaamd Tmall. Hier konden merken en retailers hun eigen virtuele winkel openen. Dit gaat, in tegenstelling tot Taobao, gepaard met behoorlijk wat vereisten.
Zo moet men kunnen aantonen de eigenaar of wettelijke vertegenwoordiger te zijn van een merk. Zo geeft Tmall de consument het vertrouwen een authentiek product te kopen. Overigens heeft de site in China de vreemde naam Tianmao, wat zoveel betekent als ‘hemelkat’. Vandaar de zwarte kat in het logo.
Met de oprichting van 1668.com (een platform voor B2B-grossiershandel binnen China) en AliExpress (een platform voor internationale B2C-handel) is de cirkel rond en biedt Alibaba oplossingen voor zakelijke en consumententransacties, zowel binnen China als internationaal.
Mobiel betalen
Een van de succesfactoren achter Taobao was het door Alibaba ontwikkelde betalingssysteem Alipay. Zoals eerder vermeld is het vertrouwen tussen koper en verkoper laag in China. Dit leverde een ernstig struikelblok op voor de ontwikkeling van e-commerce. Immers, je kunt de geleverde goederen niet fysiek zien voor je ze koopt.
Alibaba bedacht daarom Alipay, waarbij het geld van een transactie wordt overgemaakt naar een tussenrekening. Pas nadat een koper de goederen ontvangen heeft en deze (binnen 10 dagen) digitaal heeft goedgekeurd wordt het geld overgemaakt naar de verkoper. Is een consument niet tevreden dan krijgt hij zijn geld terug. Verzuimt een koper de goedkeuring te geven dan wordt het bedrag na 10 dagen ook overgemaakt naar de verkoper.
De mobiele Alipay Wallet-app biedt daarnaast diverse mogelijkheden voor mobiel betalen. Overigens is Alipay ondergebracht in een apart bedrijf en maakt het geen deel uit van de beursgang van Alibaba.
Alipay is niet het enige financiële product dat Alibaba aanbiedt. Eerder dit jaar spraken we op China2025 al over Yu’e Bao, een fonds waar de consument zijn spaargeld naar kan overmaken. Het geld op Yu’e Bao is vrij opneembaar en de spaarder ontvangt een hogere rente dan bij reguliere Chinese banken.
Een ander fonds, Yule Bao, is een soort crowdfunding-initiatief, waarbij de consument zijn geld kan investeren in de entertainmentindustrie (films, televisie, games, e.d.). Bij Yule Bao wordt, net als bij crowdfundingsites als Kickstarter, een band gecreëerd tussen de consument en het product. Zo krijgen investeerders de mogelijkheid om filmsterren te ontmoeten.
Door de enorme hoeveelheid data die omgaat in Alibaba’s e-com-platforms en Alipay kan het bedrijf accurate voorspellingen doen over de kredietwaardigheid van verkopers. Zo kan Aliloans kredietwaardige verkopers kleine leningen aanbieden zonder de noodzaak van een onderpand.
Social Media en Infrastructuur
Alibaba is nooit erg sterk geweest in social media en zoals we geregeld besproken hebben op China2025 heeft dat geleid tot een flinke strijd met Tencent, een andere Chinese internetreus die vooral sterk is in social media en gaming en zich steeds meer op e-commerce-terrein begeeft. Laiwang, Alibaba’s antwoord op Tencent’s WeChat, is nooit een succes geworden en Alibaba heeft investeringen moeten doen om aanwezig te zijn op plekken waar de online consument zijn tijd spendeert: het microblog Sina Weibo, de online videosite Youku Tudou en de mobiele browser UCWeb.
Vlak voor de beursgang nam Alibaba ook nog een aandeel in de internationaal populaire photo-app MomentCam. Daarnaast lanceerde Alibaba recentelijk het sociale platform Tmall Fun, een Pinterest-achtig platform waarop gebruikers producten kunnen ‘taggen’. Het is niet de eerste in z’n soort en het is dus maar de vraag of Alibaba hier wel succesvol mee zal zijn.
Het zogenaamde ‘ecosysteem’ van Alibaba heeft natuurlijk ook een geoliede machine achter alle websites. De joint venture China Smart Logistics zorgt ervoor dat de pakketjes van verkoper naar koper gaan. Het Google-achtige Alimama biedt de diversie online marketingdiensten aan waar Alibaba het grootste deel van zijn geld mee verdient (denk aan adverteren in de zoekmachines van de diverse marktplaatsen, op Sina Weibo en Youku Tudou). Aliyun is tenslotte de cloud computing serviceprovider waarop alle systemen van Alibaba, maar ook van derde partijen, draaien.
De toekomst?
De toekomst van Alibaba is buitengewoon intrigerend. Binnen China wordt de strijd met partijen als Tencent en search-engine Baidu steeds heviger. Buitenlandse investeringen (1stdibs, Shoprunner) lijken vooralsnog vooral gericht op het faciliteren van het kopen van buitenlandse producten door de Chinese consument.
Tegelijkertijd geeft oprichter Jack Ma aan dat Alibaba internationale aspiraties heeft en ‘de kleine man over de hele wereld wil helpen’. In China ontplooit Alibaba intussen initiatieven om met internettechnologie verbetering te brengen voor sectoren als onderwijs (e-learning-platform Tutor Group), gezondheidszorg en de zuivelindustrie. Allen probleemgebieden in China waar de overheid worstelt met kwaliteitsproblemen.
Ook heeft Alibaba investeringen gedaan in een taxi-app (Kuaidi), navigatiesoftware (AutoNavi), Spotify-achtige muziekdienst Xiami, Dropbox-achtige cloud storage Kanbox en gaming (Kabam). Dit duidt erop dat het bedrijf nog diverse initiatieven uit de hoge hoed zal toveren.
Tenslotte heeft Alibaba net als de andere grote internetbedrijven in China flink geïnvesteerd in de entertainmentindustrie met de aankoop van productiebedrijven Chinavision en Wasu Media. Grote jongens als Baidu, Tencent en Alibaba beseffen dat de online consument nu en in de toekomst alleen te vangen is met het bieden van boeiende ‘content’. Maar daarover meer in een volgend artikel …
Trackbacks / Pingbacks