Social media is in de afgelopen decennia een onmisbaar deel van de Chinese maatschappij geworden. Het aantal Chinese internetgebruikers is razendsnel gegroeid tot meer dan een miljard in 2020. Social media platformen, zoals Sina Weibo, creëren een ruimte om informatie en opinies te delen, maar het wordt zwaar beheerst door de Chinese overheid. Social media is voor de overheid een nuttig instrument om propaganda te verspreiden en de publieke opinie te analyseren en te controleren.

Vooral in tijden van crisis zoals COVID-19, hanteert de overheid harde tactieken om sociale onrust minimaal te houden. Er werd strikte controle toegepast op social media om sociale harmonie te bewaren. Dit door middel van overheidscensuur en controle op de publieke opinie. COVID-19 wordt in dit blog als case gebruikt om dit te analyseren.

Sociale harmonie

Harmonie is eeuwenoud concept uit de Chinese filosofie. Het is een sociaal ideaalbeeld van de interpersoonlijke relaties tussen familie en heersers. De hedendaagse betekenis van dit concept is met de jaren licht veranderd. De traditionele definitie bood ruimte voor onenigheid en oppositie, terwijl het huidige concept meer gericht is op stabiliteit en orde.

Het behalen van sociale harmonie kan een grote uitdaging zijn. Alhoewel de Chinese economie zeer snel is gegroeid, de nationale welvaart in een snel tempo is verbeterd en de Chinese politiek en economie machtig zijn op internationaal niveau, vreest de regering nog steeds binnenlandse sociale onrust. Er zijn verschillende aspecten die de Chinese Communistische Partij (CCP) kunnen bedreigen, bijvoorbeeld ideeën van mensenrechten en media-onafhankelijkheid geïnspireerd door het Westen. Om de sociale harmonie te beheren zal de regering alle mogelijke bedreigende acties en berichten het zwijgen opleggen.

Overheidscensuur

Toen het nieuws over COVID-19 in China openbaar werd, brak publieke verontwaardiging uit. Het volk was angstig. Er waren niet genoeg bedden en medische voorraden in de ziekenhuizen om het stijgende aantal binnenkomende patiënten op te vangen. Daarom begonnen de burgers zelf te doneren en vrijwilligerswerk te doen om te helpen. Het was een uiting van burgeractivisme, maar dit gaf ook aan dat de regering de epidemie niet kon beheersen.

De publieke opinie barstte online los en de gebruikelijke mediaregelgeving kon deze niet onder controle houden. Chinese burgers bekritiseerden de regering, omdat deze er niet in slaagde de pandemie te beheersen. Daarnaast werd het nieuws over COVID-19 in het begin van de pandemie gecensureerd, waaronder de waarschuwing van dokter Li Wenliang. Ook verdween president Xi Jinping tijdelijk uit de media. Kritiek op de centrale overheid werd grotendeels gecensureerd, omdat hogere ambtenaren niet mogen ondervraagd en onderzocht worden. Dit zou nog meer wantrouwen en chaos creëren onder de burgers.

Volgens de politieke ideologie van de CCP moet de centrale overheid worden beschermd tegen kritiek, want als mensen de CCP, het fundament van het land, in twijfel trekken, dan kan de samenleving in wanorde geraken. Dat zal het regeren moeilijker maken. Mensen zullen minder snel samenwerken en elkaar helpen op weg naar een betere toekomst. Daarom moet de regering een onberispelijk imago behouden om het vertrouwen van de bevolking te behouden.

Beheersing van de publieke opinie

Toen COVID-19 voor het eerst werd geconstateerd, was de Chinese jaarlijkse politieke conferentie aan de gang. De CCP wilde niet dat er op dat moment negatief nieuws rondging, en probeerde een harmonieus beeld te projecteren. De regering gebruikte propaganda en massamobilisatie op een manier waarop het doel de middelen rechtvaardigde. Met andere woorden: draconische maatregelen en absolute autoriteit werden nodig geacht om het virus onder controle te krijgen.

De regering censureerde de negatieve opmerkingen, terwijl ze tegelijkertijd ‘positieve energie’ (zhēng néngliàng) uitzonden, bijvoorbeeld hartverwarmende berichten om de frontliniewerkers te steunen. Deze ‘positieve energie’ sluit natuurlijk aan bij de Chinese propaganda. De regering verlegde hiermee de aandacht van de burgers naar de heroïsche daden van de frontliniewerkers, de offers die ze brachten, de inspanningen van de burgers, de veerkrachtige arbeiders en degenen met wie de mensen resoneerden.

De publieke opinie is erg volatiel en social media platformen bieden een ruimte om informatie en persoonlijke meningen te delen. Zodra een crisis als COVID-19 zich voordoet, wordt sociale media overweldigd door publieke verontwaardiging. Dit creëert chaos bij de bevolking. De zorgen van mensen zullen hoger dan ooit tevoren zijn als ze niet worden beheerst. De sociale harmonie is verstoord. Om deze negatieve sfeer te doorbreken, stuurt de overheid ‘positieve energie’ uit, en toont het publiek hoe goed de burgers en de overheid de situatie hebben gehandeld. De sociale onrust is opnieuw gekalmeerd en de sociale harmonie is teruggekeerd.

Conclusie

Harmonie is een concept dat diep in de Chinese filosofie is geworteld. Dit concept vormt vandaag de dag nog steeds de kern van de doelstellingen van de Chinese overheid. Vooral ten tijde van crisis moet sociale harmonie stabiel zijn. Zonder het vertrouwen en de medewerking van de burgers zou het voor de overheid nog moeilijker zijn om de pandemie te beheersen. Negatief nieuws via social media zal het wantrouwen van de bevolking ten opzichte van de overheid alleen maar vergroten. Daarom wordt betoogd dat de centrale overheid in ieder geval beschermd moet worden tegen deze kritiek.

Om de overheid te beschermen tegen kritiek en de samenleving harmonieus te houden, analyseert en controleert de overheid de publieke opinie online, zodat ze maatschappelijke problemen oplost. Zodra een crisis als COVID-19 zich manifesteert, zal de sociale onrust toenemen. Kritiek op social media moet grondig worden beheerd d.m.v. censuur, ‘positieve vibes’ uit te zenden en de publieke opinie om te leiden om de sociale harmonie terug te winnen.

Social media is een zeer nuttig multifunctioneel instrument in handen van de overheid, omdat het toegang geeft tot een massa informatie om de publieke opinie te analyseren en te begrijpen. Social media onder controle hebben betekent ook wel dat de publieke opinie gestuurd kan worden met specifieke inhoud, en dat de hoeveelheid kritiek die op de overheid is gericht, kan worden beheerst.

 

Dit blog is onderdeel van de blogreeks “Scriptie van de maand”, waarin we studenten de kans bieden om hun onderzoek te delen met een breder publiek. Iedere derde donderdag van de maand besteden we aandacht aan een nieuwe scriptie, binnen een diversiteit aan onderwerpen. Houd China2025.nl in de gaten voor meer blogs over interessante scripties! Eerdere blogs in deze serie kun je hier teruglezen.

Heb jij zelf onderzoek gedaan naar een China-gerelateerd thema, en zou jij dit graag willen delen op China2025? Neem dan contact op met de redactie.