Orakels leggen in het huis van een Tibetaanse Ngakpa

China is een groot land met een rijke, diverse cultuur. Onderdrukking van religie en volksgeloof door de autoriteiten hebben slechts beperkt effect in een samenleving waar het volksgeloof duizenden jaren geworteld is in de maatschappij. Voorouderverering, bijgeloof en rituelen blijven belangrijk voor de meeste inwoners van China – ook in de eenentwintigste eeuw.

Duitse fotografe Stefanie Schweiger woont en werkt in Shanghai, en raakte geïnteresseerd in het wijdverbreide volksgeloof en de daarbij horende rituelen. Om China beter te leren begrijpen en haar eigen nieuwsgierigheid te bevredigen, trok ze er samen met haar vriendin, de auteur Phoebe Hui, op uit. Op zoek naar oude wijsheiden en filosofieën, traditionele Chinese geneeskunde, spiritualiteit en volksgeloof op het Chinese vasteland en in Hong Kong.

Tibetaanse Ngakpas (ook wel Yogi’s genoemd) tijdens een ceremonie

Op zoek naar oude wijsheden in alle uithoeken van China

Het resultaat is The Magic of Yuanfen, een hardcover boek van 262 pagina’s waarin Schweiger en Hui tien plaatsen in alle uithoeken van China bezoeken, en even zoveel vormen van magie vinden. Van een stugge sjamaan in Binnen-Mongolië via een blotevoetendokter van het Yao-volk in Guangxi naar een feng shui expert in Hong Kong; Schweiger en Hui leggen de bijzondere mensen die ze tegenkomen vast op de gevoelige plaat, en beschrijven de magie die ze vinden in korte essays.

Het boek is mooi vormgegeven, de foto’s zijn afgedrukt op glanzend fotopapier terwijl de reisverhalen op dunner, matter papier zijn gedrukt. Een mooi contrast. De foto’s zijn recht voor zijn raap: Schweiger laat je zien waar ze is geweest en wat ze daar heeft gezien. De reisverhalen zijn afwisselend door Hui en Schweiger geschreven, en zijn stuk voor stuk zeer persoonlijk.

Kluizenaar Yi Hai op zoek naar zijn eigen genezing

Voorbestemd, toeval, lot, geluk

De Chinese term yuánfèn kan worden vertaald als voorbestemd, toeval, lot, of geluk. In het voorwoord beschrijft Schweiger dat zijzelf en Hui tijdens de reizen die dit boek vormen gingen waar het lot hen bracht. Daarbij gebruikt ze het woord serendipity – het onverwacht vinden van iets terwijl je naar iets anders op zoek was.

Uit de reisverhalen blijkt dat Schweiger en Hui het lot vaak een handje hebben willen helpen. Dit door gericht op zoek te gaan naar bijvoorbeeld een bìmó, een sjamaan van het Yi-volk in Sichuan. Deze geforceerde yuanfen lijkt het minst succesvol; met alle personen die de auteurs specifiek op hebben gezocht lijken ze juist geen klik te hebben.

Die klik is er des te meer met de bijzondere mensen die ze ontmoeten zonder het lot al teveel te willen sturen. Het verhaal waar Schweiger het boek mee opent is emotioneel en bijzonder, en zit vol met dingen die echt onder de noemer yuanfen vallen.

Sjamaan Elbegbayar in Binnen-Mongolië

Magie in hedendaags China

Vragen die de auteurs zichzelf stelden als uitgangspunt van hun zoektocht, zijn of de mensen die traditionele rituelen uitvoeren nog steeds leidend zijn in hun lokale gemeenschap, en hoe wijsheden die over duizenden jaren vaak mondeling overgedragen zijn, een plaats vinden in het hedendaagse China. Deze vragen worden tijdens de ene ontmoeting beter beantwoord dan tijdens de andere – tijdens de ontmoetingen waarbij Schweiger en Hui zichzelf meer op hun gemak voelen komen hun verhalen beter uit de verf dan bij de ontmoetingen die geforceerder aandoen.

Zo krijgen ze in Sichuan de unieke kans om een ceremonie bij te wonen waarbij een bimo geesten uitdrijft, maar verlaten ze op het laatste moment de ruimte. Zowel Schweiger als Hui zijn vegetariër, en ze kunnen het niet aan om het rituele offeren van een kip en geit te aanschouwen. Een foto van wat geplukte kippenveren op de vloer van het traditionele houten Yi-huis is alles wat we hier als lezer van mee krijgen.

Dat de auteurs niet met alle bijzondere mensen die ze tijdens hun zoektocht hebben ontmoet evenveel yuanfen bleken te hebben is wellicht logisch, en doet geen afbreuk aan het resultaat. The Magic of Yuanfen is een bijzonder boek over een interessant onderwerp, waarin je als lezer een mooie en eerlijke inkijk krijgt in de diversiteit van Chinese vormen van geloof en magie, waarvan de meesten vrijwel onbekend zijn bij een westers publiek.

Samenkomst van Ngakpas, een Tibetaans geheim genootschap, tijdens Nieuwjaar

Klik op de foto’s voor een grotere versie.

The Magic of Yuanfen – searching for masters of healing and ancient Chinese wisdom, Stefanie Schweiger & Phoebe Hui, Kerber Verlag december 2019, 16,8 x 24 cm, 262 pagina’s, 127 afbeeldingen, €35, ISBN 978-3-7356-0648-8, o.a. verkrijgbaar via de website van de uitgever.