Tien – of eigenlijk elf – korte liefdesverhalen waarin vrouwen centraal staan, in een bundel. Een heerlijk boek om lekker bij weg te zwijmelen, zou je zeggen. Niets is minder waar. Liefde is in Zhang Yueran’s ‘Tien Liefdes’ een opoffering. Het is duister, maar het is voornamelijk complex.

Verveemding in prachtig surrealisme

Die complexiteit overheerst in elk verhaal. In de eerste verhalen overheerst het in een dergelijke mate dat de verhalen haast niet meer leesbaar zijn. Lezen wordt hierin een ‘echt’ werkwoord, je moet moeite doen om bij het verhaal te blijven, de zinnen te begrijpen en de vervreemding een plek te geven.

Daar staat tegenover dat de zinnen werkelijk prachtig zijn opgeschreven. In de woordkeuze komt die surrealistische wereld die ik zo moeilijk te begrijpen vindt, wel in al haar rijkdom naar voren. Als je eenmaal gewend bent aan de schrijfstijl, blijven sommige zinnen je lang bij.

Auteur Zhang Yueran

Het is om die reden dat ik begrijp dat Zhang Yueran (1982) alom geroemd wordt als veelbelovende jonge schrijfster in China. In het voorwoord wordt ook uitgelegd dat Zhang Yueran tot de zogenoemde balinghou generatie wordt gerekend, een groep schrijfsters geboren in de jaren tachtig die niet gehinderd door het meemaken van een scala aan rampen in China, meer stadse verhalen schrijven met minder armoede en geweld (zoals dat wel te zien is in het werk van Yu Hua en Mo Yan).

Mijn eerste indruk van Tien Liefdes was juist dat ik sterk moest denken aan de verhalen van Mo Yan. De schrijfstijl en de vervreemding vond ik daar ook terug. Het verschil met Mo Yan is dat in deze bundel Tien Liefdes de verhalen zo kort zijn, dat je niet echt tijd hebt om te wennen aan de schrijfstijl om goed in het verhaal te komen.

Balans tussen complexiteit en helderheid

Zou het daarom zijn dat ik de langere verhalen ‘Jinuo’s turnpaard’, ‘Een geest in de stad Sushui’ en ‘Wie heeft mei vermoord’ beter vond? Mogelijk geeft iets meer tekst de lezer de tijd om beter in het verhaal te komen. Of kennen deze verhalen de perfecte balans tussen complexiteit en een heldere verhaallijn. Of spraken deze onderwerpen mij simpelweg meer aan.

Bij het laatste verhaal ‘Wie heeft mei vermoord’ raakte ik echt verweven met de personages. In dat verhaal snapte ik wat Zhang Yueran kan bereiken met haar woorden. Waar ik bij het eerste verhaal ‘1890: een zonnebloem die verdwijnt’ het boek nog wilde wegleggen, wilde ik bij het laatste verhaal niet dat het zou eindigen.

Kortom, mijn advies zou zijn: lees Tien Liefdes niet chronologisch, maar pik soms een verhaal uit om op te herkauwen en te genieten van de mooie woorden (of sla het verhaal over en ga vol goede moed naar een ander verhaal). Tien Liefdes is zeker geen liefdesromannetje, maar op sommige moment zou iets meer connectie met de werkelijkheid of een vleugje ‘liefdesromannetje – romantiek’ wel helpen om het uit te lezen.

Tien Liefdes, Zhang Yueran, uitgeverij de Geus januari 2020, vertaald uit het Chinees door Annelous Stiggelbout, paperback €21,50, e-book €12,99, ISBN 9789044542462.