Er zijn maar drie landen in de wereld waar de kans groter is dat je baas geen man is maar een vrouw. Het zal voor velen geen verassing zijn dat zowel China als Nederland niet in dit korte lijstje voorkomen. Tijdens het tweede China Nederland Dialoog met als onderwerp Women’s Rights in the Workplace (van 18-22 mei georganiseerd door Radio Netherlands Worldwide en Heland Online), werden dan ook een aantal harde noten gekraakt. Voor beide landen zijn er opvallende uitdagingen op dit gebied die het bespreken waard zijn.
Volgens onderzoek dat de ILO (International Labour Organisation) vorige maand presenteerde, ligt alleen het percentage vrouwelijke managers in Jamaica, Colombia en Saint Lucia boven de 50%. Zowel Nederland als China komen niet boven de schamele 30% uit. Dit beeld werd bevestigd in de voorbeelden, vragen en onderwerpen die aan bod kwamen tijdens de pandeldiscussie op woensdag 20 mei in De Rode Hoed. ‘We cannot all succeed when half of us are held back’ aldus één van de quotes in de hand-out van die middag.
De urgentie en prioritiet om verandering te bewerkstelligen, was zichtbaar in de gevarieerde cv’s van de vrouwen die deel uitmaakten van het panel: Guo Jianmei (oprichter van het Women’s Research Service Centre), Christine Liu, (entrepeneur en zakenvrouw in de modewereld), Pei Yuxin, (wetenschapper gespecialiseerd in gender studies), Zhang Yijing (media professional, mede-organisator van de UN Women’s Media Award), Mirjam Krijnen (diplomaat, Ministerie van Buitenlandse Zaken) en Manya Koetse (sinoloog en hoofdredacteur van de website whatsonweibo.com).
Beeldvorming
Als aftrap presenteerde Ardi Bouwers namens RNW een rapport over (on)gelijkheid en beeldvorming van vrouwen in Nederlandse en Chinese media. Een aantal schitterende infographics lieten inhoudelijke een minder mooi plaatje zien. Conclusies die getrokken konden worden naar aanleiding van het rapport: in China is welliswaar ongeveer de helft van de nieuwspresentatoren en reporters vrouw maar het aantal items waarin vrouwen een hoofdrol spelen, is slechts 20%.
In Nederland geldt dat maar rond de 25% van de presentatoren en reporters vrouw is. Vrouwen spelen in 27% van de nieuwitems een hoofdrol. Deze bevindingen roepen interessante vragen op. In Nederland studeren meer vrouwen dan mannen journalistiek. Waarom is dit niet terug te zien in de hoeveelheid vrouwelijke reporters en het aantal artikelen of reportages dat over vrouwen bericht? En… waarom zijn er meer vrouwelijk presentatoren in China dan in Nederland maar vertaalt zich dat niet in nieuwsitems waarin vrouwen aan bod komen?
In het tweede deel van het Rode Hoed-programma kwamen de zes ‘changemakers’ aan het woord onder charmante leiding van Garrie van Pinxteren. De panelleden namen het stokje over om oorzaken te vinden voor de slechte zichtbaarheid van vrouwen. Ligt het aan het gebrek aan rechten, kansen en mogelijkheden tijdens hun loopbaan? Volgens Guo Jianmei, is er geen gebrek aan vastgelegde rechten van vrouwen maar gaat het in China mis bij de implementatie van die wetten. Hoe zit dat in Nederland? Is het karakter van het feminisme in Nederland en China hetzelfde? Volgens diverse panelleden zijn er duidelijk verschillen aan te wijzen. Nederlands feminisme heeft een sterke politieke dimensie terwijl het voor vrouwen in China meer om de economische kant van de zaak gaat. Ze willen simpelweg aan het werk zodat ze zelfstandig kunnen worden en van daaruit hun eigen beslissingen kunnen nemen.
Soaps
De emancipatiedrift, die zo hoog in het vaandel stond tijdens het communisme, maakt langzaam plaats voor een meer traditionele Confucianistische kijk op vrouw en gezin. Dit zorgt ervoor dat de overheid en vrouwen niet altijd meer automatisch dezelfde doelen voor ogen hebben.
Manya Koetse beschreef ter illustratie een aantal interessante voorbeelden van trending onderwerpen en discussies op Chinese social media. Een poster in een Marriage Registration Office in Beijing bijvoorbeeld. De tekst: “Een vrouw is het meest competent in het zorgen voor haar gezin, waarom zou ze dan de concurentie aangaan met haar man als het gaat om geld verdienen?” Met 36.000 reposts eind april maakte dit de tongen los op Weibo.
De verstoorde gender balans is er de oorzaak van dat de overheid er alles aan doet om zoveel mogelijk vrouwen hun single-bestaan op te laten geven. Geen relatie betekent immers dat er nog meer vrijgezelle mannen over zullen blijven. Volgens Koetse lijkt het niet toevallig dat de zogenaamde ‘shengnu’ (of leftover women) in Chinese soaps altijd ongelukkig eindigen. De Chinese media behandelen de verstoorde gender balans als een bedreiging voor mannen niet voor vrouwen.
Onnodig kwetsbaar
De discussie verschoof richting Nederland naar aanleiding van een aantal vragen uit de zaal. Ook in Nederland is de situatie niet ideaal. Er is een sterke vrouwelijke identiteit maar veel vrouwen maken de keuze om parttime te werken waardoor ze onnodig kwetsbaar zijn op het moment dat hun persoonlijke situatie verandert door een scheiding of anderszins. Kennelijk liggen verantwoordelijkheden voor kinderen en gezin nog vooral bij de vrouw. Pei Yuxin gaf aan dat je dit ook regelmatig terug ziet in discussies op hoger niveau: vrouwenrechten worden vaak in een adem genoemd met kinderrechten.
De paneldiscussie had geen duidelijk einde. Het blijft lastig om alle verschillende ontwikkelingen met elkaar in verband te brengen en te duiden. Genoeg stof voor heel wat volgende evenementen. De plenaire programmaonderdelen bleken de perfecte opmaat om tijdens de borrel verder te discusieren. Hèt kenmerk van een geslaagde dialoog.
Trackbacks / Pingbacks