Zaterdag 4 oktober is werelddierendag. Lange tijd werden in China dieren vooral als productiemiddel of voedselbron beschouwd. Maar naarmate steeds meer Chinezen van de boerderij naar de stad verhuizen, kantelt het beeld.
Ieder jaar wordt in de Zuidchinese stad Yulin op 21 juni de zonnewende gevierd met het hondenvleesfestival. Het festijn is de afgelopen jaren aanleiding voor protesten van dierenliefhebbers en veel negatieve publiciteit. Daar hebben de organisatoren dit jaar wat op gevonden: ze hebben in alle stilte het festival een week vervroegd. Zo konden Chinese hondenvleesliefhebbers ongestoord hun portie hond met lychees opsmikkelen. De liefhebbers menen dat hondenvlees niet alleen lekker, maar ook goed voor de gezondheid is. En de bezoekers vragen zich af waarom het eten van honden zoveel weerstand oproept en het eten van koeien of varkens niet.
Goede vraag. En toch gaan de organisatoren en bezoekers van het hondenvleesfestival aan het kortste eind trekken. Net zoals de organisatoren van het hondenvleesfestival in Zhejiang in 2011 na meer dan 600 jaar een punt achter hun traditie moesten zetten. Het festival in Yulin had dit jaar al met beperkingen van de overheid te maken. Zo mogen honden niet meer zichtbaar voor het publiek worden geslacht en is het ambtenaren, medisch personeel en partijleden verboden om aan het festival deel te nemen.
De controverse rond het festival in Yulin is exemplarisch voor de verandering in het denken over dieren die momenteel in China plaatsheeft. Tot niet zo lang geleden werden dieren vooral als productiemiddel of voedselbron gezien, zoals in zoveel agrarische samenlevingen. Maar naarmate China urbaniseert en zich een stedelijke middenklasse ontwikkelt, verandert het denken over dieren. Tussen 2000 en 2012 nam het aantal huisdieren toe met 35 procent. Naar schatting 33 miljoen huishoudens houden een hond of een kat. Of meerdere. Het aantal honden in de grote stad is zo toegenomen, dat Beijing een éénhondpolitiek heeft afgekondigd. Iedereen die binnen de vijfde rondweg woont, mag maximaal één hond bezitten.
De afgelopen jaren zijn er tientallen liefdadigheidsorganisaties opgericht met als doel dierenwelzijn te bevorderen. Ze zijn betrekkelijk succesvol in hun fondsenwerving en worden toegelaten door de staat, zolang ze zich beperken tot het verspreiden van informatie over misstanden en niet de straat opgaan. Oproepen op het internet worden door tienduizenden –vooral jonge- Chinezen gelezen, verder verspreid en ondersteund. Veel bekende Chinezen uit de entertainment- en sportwereld lenen hun naam aan campagnes. Popfestivals worden gebruikt om jongeren op dierenwelzijn te wijzen.
Een levende kip wordt aan een tijger gevoerd in het tijgerreservaat in Harbin. Foto: Maysha Lin
China heeft de afgelopen jaren een serie regels aangenomen die dierenkwelling tegengaat. Zo verbood de Chinese vereniging van dierentuinen vorig jaar dieren te laten optreden om bezoekers te vermaken. Ook moet er een einde komen aan commerciële nevenactiviteiten die nadelig zijn voor gevangen gehouden dieren, zoals het drogeren van roofdieren zodat bezoekers met ze op de foto kunnen. Soms verdienden dierentuinen meer met de verkoop van berengal of tijgerbotten aan producenten van traditionele medicijnen dan de bezoekers in het laatje brachten. Sommige particuliere dierenparken zijn dan ook niet meer dan een serie treurige hokken en modderige veldjes waar dieren worden gehouden. Het kwam ook wel voor dat tegen betaling een levend kalf of geit aan roofdieren werd gevoerd, zodat de bezoekers konden filmen hoe het prooidier werd verscheurd.
Het veranderende denken over huisdieren gaat hand in hand met de toegenomen belangstelling voor bedreigde wilde dieren. De laatste jaren groeien de inspanningen om de flora en fauna te beschermen, al is dat voor veel soorten te laat. De Chinese overheid werkt aan een wet die het aanbieden en consumeren van honden- en kattenvlees verbiedt en boetes van 5.000 yuan in het vooruitzicht stelt (600 euro). Naarmate meer Chinese kinderen opgroeien met huisdieren is het een kwestie van tijd voordat ook deze wet wordt doorgevoerd.
De Reis door China in 48 Dagen gaat verder op vrijdag 10 oktober: de dag tegen de doodstraf.
Het aantal huisdieren neemt inderdaad toe in China. Veel Chinezen hebben echter nog een langer weg te gaan als het gaat over de behandeling van die huisdieren. Vooral kleine hondjes worden vaak gezien als een stuk speelgoed. Hoe je voorzichtig en respectvol om moet gaan met dieren snappen velen nog niet echt. Poedels die in regenboogkleuren gespoten worden en hondjes die worden aangekleed als kleine kinderen en als lappenpoppen worden meegezeuld … Om nog maar te zwijgen over de man die vorige maand zijn hond achter zijn wagen had gebonden (http://www.bbc.com/news/blogs-trending-29312814). Of de vrouw die enkele jaren geleden filmde hoe ze met haar naaldhakken kittens doorboorde. Gelukkig laten de reacties op dit soort incidenten op social media zien dat de meeste mensen dit soort gedrag onacceptabel vinden.
Ed
De trend die in het artikel beschreven wordt, herken ik. Van een object dat er vooral is om gegeten te worden of op een andere manier nuttig te zijn – een ‘bewegend ding’ 动物 dongwu’ – wordt het dier ook in China een medeschepsel. Het is verleidelijk om hier weer ‘verwestersing’ te zien, zoals we graag alle vooruitgang interpreteren. Maar wij maakten dezelfde ontwikkeling door. Ken je de oude plaatjes met aapjes en beren aan een touw langs de weg? Hondenkarren? Het paard van de melkboer? Circussen? Het boeddhisme, de meest invloedrijke godsdienst in China, ziet in elk dier een stukje van God: niks westers aan dus. Maar voorlopig zul je in China nog een omgang met dieren zien die wij vreemd of wreed vinden…
Goede observatie Huibert. Ik vraag me alleen af of wat je over het boeddhisme zegt klopt. Misschien dat het in Chinees boeddhisme anders is, maar in de oorspronkelijke boeddhistische lessen wordt het bestaan van een God niet erkent of ontkent. De Boeddha zei zelfs dat het bestaan van goden irrelevant is. Wat hij wel zei is dat we allen ontelbare keren reïncarneren. Soms naar een hogere, soms naar een lagere levensvorm. Wat nu een dier is kan dus in een vorig leven je moeder zijn geweest, dus dient met respect behandeld te worden.
Ed