Vandaag, 18 mei 2022, is het 50 jaar geleden dat het Koninkrijk der Nederlanden voor het eerst ambassadeurs uitwisselde met de Volksrepubliek China. Op die dag begon mijn verre voorganger Jan Vixseboxse officieel aan zijn eerste werkdag als ambassadeur in China. Van diplomatieke betrekkingen op het niveau van Zaakgelastigde (Chargé d’Affaires) was al vanaf november 1954 sprake. Op 18 mei 1972 werd de relatie opgewaardeerd tot diplomatieke betrekking op ambassadeursniveau, en dat is iets waar we dit jaar bij stilstaan.
Een veelzijdige relatie
Over de afgelopen decennia hebben Nederland en China een veelzijdige relatie opgebouwd. Een goed voorbeeld is handel: in 2020 exporteerde Nederland voor €14,1 miljard naar China, en importeerde Nederland voor €44,6 miljard producten en diensten uit China. Maar in de relatie met China gaat het over meer dan de economie. Het is ook een relatie waarin we het over bepaalde onderwerpen op respectvolle wijze met elkaar oneens kunnen zijn, en waarin we gevoeligheden niet uit de weg gaan. Zo gaan we zowel bilateraal als in multilateraal verband in gesprek over de mensenrechtensituatie in China, de status van de democratie in Hongkong, en China’s positie inzake de oorlog in Oekraïne.
Menselijke aspect van bilaterale betrekkingen
Bij diplomatieke betrekkingen denken we vaak aan ontmoetingen tussen staatshoofden, regeringsleiders of ministers. Daarnaast zijn er de persoonlijke betrekkingen, ervaringen en uitwisselingen. Of u nou zaken doet met China, er wel eens op vakantie bent geweest, of China volgt op China2025.nl; de nieuwsgierigheid en intrinsieke interesse van Nederlanders en Chinezen naar elkaars samenleving, cultuur en geschiedenis vormen een belangrijke pijler in de bilaterale betrekkingen. Ik mag dan misschien de titel hebben, maar ik ben zeker niet de enige ambassadeur voor Nederland in China.
Een bijzondere portrettenreeks
Deze interpersoonlijke contacten staan ook centraal in de (online) evenementen die we dit jaar organiseren. Een voorbeeld daarvan is de portrettenreeks van bekende en minder bekende Nederlanders die op een of andere manier een bijzondere rol hebben gespeeld in de relatie tussen Nederland en China. Zo is er een portret van Jan Vixseboxe, maar ook van Johannis de Rijke, een ingenieur die in 1875 naar Shanghai afreisde waar hij de toegankelijkheid van de Huangpu-rivier verbeterde.
Hiermee legde hij de basis voor de haven van Shanghai – de grootste en belangrijkste haven van China, en intussen van de wereld. De portrettenreeks zullen we fysiek tentoonstellen in China en online op ons Instagram-account @DutchCultureChina.
Water als terugkerend thema
Ter gelegenheid van het jubileum is er een logo ontworpen. Dit logo is geïnspireerd op menselijke contacten en op water. Water is een terugkerend thema in de geschiedenis van zowel Nederland als China. Via het water kwamen de landen eeuwen geleden voor het eerst met elkaar in contact, en middels de handel via het water bracht het onze beide landen welvaart. De lijnen van het logo symboliseren stromend water. Tegelijkertijd lijkt het op het karakter rén (⼈), wat in het Chinees mens betekent. Dat is een verwijzing naar interpersoonlijk contact, samenwerking en uitwisseling.
Het logo is tot leven gebracht in een rondreizende bloemeninstallatie die de vorm van het jubileumlogo heeft. Samen met het Nederlandse bedrijfsleven in China hebben we de handen ineen geslagen om een stukje Nederland naar China te brengen. De installatie is een plek waar mensen kunnen samenkomen en van de geuren en kleuren van de bloemen kunnen genieten.
De installatie heeft al met succes in Guangzhou, Chongqing en Dafeng gestaan, en zal (afhankelijk van de Covid-maatregelen in China) hopelijk dit jaar nog andere Chinese steden aandoen.
We zullen dit jaar dus uitgebreid stilstaan bij het jubileum van 50 jaar diplomatieke betrekkingen tussen Nederland en China op ambassadeursniveau. Goede, vriendschappelijke betrekkingen tussen twee landen die het lang niet altijd op elk vlak met elkaar eens zijn, en na die 50 jaar nog niet op elkaar zijn uitgekeken.
